Madde – Alkol Kullanımı ve Bağımlılığı

Bu yazımızda madde ve alkol kullanımı ve bağımlılığı hakkında bilgilendirme yaptık. Ayrıca, madde ve alkol kullanımı ve bağımlılığında oluşan bozukluklar, nedenleri ve tedavisini de ele aldık.

Madde Bağımlılığı

Biyolojik, psikolojik, davranışsal ve sosyal etkenlerin birlikte rol oynadığı bir hastalıktır.

Alkol Kullanımı ve Bağımlılığı

Alkolizm oldukça yaygın bir durumdur: Amerika’daki insanların %10’undan fazlası hayatının bir noktasında bir problem yaşamaktadır; bir erkeğin problem yaşama riski ise bir kadına göre iki kat fazladır.

Başlangıç yaşı 10’lu yaşlardır. Yoksunluk gibi fizyolojik komplikasyonlar ise hastalığın sonraki aşamalarında ortaya çıkmaktadır.

Alkolizm büyük ölçüde kalıtsaldır; birinci dereceden akrabaların risk oranı genel nüfusa göre oldukça fazladır. Hasta, duygu durum bozuklukları ve antisosyal kişilik bozukluğu gibi tanılarla da eştanı alabilmektedir.

Alkol Kullanımı ve Bağımlılığına Bağlı Bozukluklar

Akut zehirlenme geçici bir durumdur. Genel olarak kan alkol düzeyi 100 ml de 200 mg’ı bulursa zehirlenme belirtileri hemen her zaman görülür.

Zehirlenme durumlarında ayrıca düşmeler, kafa travmaları, kırıklar görülebilir ve bunlar kimi olgularda ölümle sonuçlanabilir.

Alkol Halüsinozu

On yıldan daha uzun süre ağır alkol kullanan kişilerde alkol bırakıldıktan ya da azaltıldıktan 2-3 gün sonra canlı, işitme varsanıları ve bilincin açık olması ile giden, seyrek görülen bir bozukluktur.

Alkol Bağımlılığının Oluş Nedenleri

Alkol bağımlılığının nedenleri kesin olarak bilinmemektedir. Çok nedenli bir bozukluk olduğunu kabul etmek gerekir.

Biyolojik Nedenler

Kalıtım; alkol kullanım özellikleri için çalışmalarda uygulanan ölçütler değişmekle birlikte kötüye kullanım ve bağımlılıkla beraber değerlendirildiğinde tek yumurta ikizlerinde eşhastalanma oranının %70’den yüksek olduğunu gösteren çalışmalar vardır.

Bireysel Yatkınlık

Alkolizm adayları alkol kullanmaya başladıkları ilk dönemlerden itibaren alkolün etkilerine düşük tepki verme özelliği ya da yüksek dayanma gücü göstermektedirler. Sarhoşluk belirtileri daha az olmaktadır. Bu nedenle daha kolay ve daha çok içmektedirler, bu kişilerin alkol bağımlılığı geliştirme riski daha yüksektir.

Alkol Bağımlılığı Sağaltımı

• Genel ilkeler
• İlaç sağaltımı
• Psikososyal yaklaşım ve sağaltımlar
• Alkol bağımlılığına karşı koruyucu önlemler

Afyon ve Türevleri (Narkotikler)

Afyon ‘’alkaloit’’ olarak bilinen yaklaşık 18 kimyasal maddenin karışımından oluşur. 1805 yılında, afyonda en yüksek oranda bulunan (%10 ila 15) alkaloitinin güçlü bir yatıştırıcı ve ağrı kesici olarak da kullanılabilen acı bir toz olduğu bulunmuştur. Morfin olarak adlandırılmıştır.

Derialtı şırınga Amerika’da 1856 dolaylarında piyasaya sürülmüştür ve böylece İç savaş sırasında yalnızca çatışma sırasında yaralanan değil, aynı zamanda dizanteri olan askerlere yaygın bir şekilde morfin verilebilmiştir.

Bunun sonucunda İç savaştan dönen birçok asker hayatları boyunca bağımlı olarak kalmış ve bu nedenle de bağımlılık ‘’asker hastalığı’’ olarak anılmaya başlamıştır.

Kannabinoidler (ESRAR)

Bağımlılık yapma gücü azsa da, bağımlılık oluşturduğu kesindir. Esrar, beynin kendi kannabinoid reseptörleri ile etkileşerek mezolimbik ödül dizgesinde dopamin salınımını arttırır.

Sigara olarak içilirse etkisi 2-4 saat, ağızdan alınırsa 5-12 saat sürmektedir. Esrar alındığında dış uyaranlara duyarlılık artar, zaman ve yer algısı değişir. 5-10 dakikalık bir süre sanki saatler sürmüş gibi algılanır.

Kokain

Afyon gibi kokain de çok eski dönemlerde keşfedilen ve o gün bugündür kullanılan bitkilerden elde dilen bir üründür.

Opiatlarda olduğu gibi, kokain burundan, ağızdan ya da enjeksiyon yoluyla alınabilir. 4 ila 6 saatlik bir öfori durumu  yaratır ve bu sırada kullanıcı güven ve hoşnutluk hisseder.

Öte yandan bu keyifli durumu baş ağrısı, baş dönmesi ve huzursuzluk izleyebilir. Psikotik belirtiler ortaya çıkabilir ve akut şizofreniye benzer korkutucu görsel, işitsel ve dokunsal halüsinasyonlar görülebilir.

Kenevir Kullanım Bozukluğu

Kenevir kullanım bozukluğunun özellikleri neredeyse diğer tüm özgül madde kullanım bozukluklarının özelliklerine benzemektedir.

Kenevir İntosikasyonu

Kenevir kullanıcıları, duygu durumun yükselmesini sağlamasından ve rahatlama hissinden dolayı bu maddeye değer verirler. Bu madde, kişilerin algısının daha gerçek  ve  renklerin daha parlakmış gibi görünmesine yol açar.

Zaman algısı genelde değişir, kullanıcılar pasif ve uyuşuk bir hale gelirler; duygu durumları da duygusuzluğa dönüşür.

Amfetaminler

Piyasaya ilk sürülen amfetamin olan Benzedrin ya da amfetamin sülfat 1927 yılında sentezlenmiş ve 1930’larda eczanelerde tıkalı burunları açmak için kullanılan uçucu krem şeklinde satılmaya başlanmıştır.

Üreticiler ilacı burun için değil, kafa yapmak için kullandığını fark etmişler. Başlarda bu karışımın insanı ayakta ve uyanık tutan, işlevleri normalin üzerine taşıyan ‘’mucize ilaçlar’’ olduğu düşünülüyordu.

Bitkinliğe karşı hem müttefik hem de Alman ordusunda kullanıldı.

Barbitüratlar (Yatıştırıcılar)

Yüz yılı aşkın bir süredir barbitürat olarak adlandırılan güçlü yatıştırıcılar uyumaya yardımcı olmak amacıyla kullanıyor.

Her ne kadar tıbbi amaçlarla yasal olarak kullanılsa da, aynı zamanda hem fizyolojik hem de psikolojik bağımlılık ve ölümcül aşırı dozlarla sıkça ilişkilendirilen son derece tehlikeli ilaçlardır

Halüsinojenler: LSD ve İlişkili Uyuşturucular

Halüsinojenler halüsinasyon yarattığı düşünülen uyuşturucu maddelerdir.

Bununla birlikte, aslında bu karışımlar genellikle görsel imgeler ‘’yaratmaz’’, ancak bu imgeleri çarpıtır ve farklı, sıra dışı bir şekilde görünmelerine ya da duyulmalarına neden olur.

Tedavi

Tedavi, fiziksel yoksunluk döneminin bitmesinden sonra, eskiden bağımlı olan kişinin yaşadığı topluma yeterli uyum sağlaması ve ileride de uyuşturucu kullanımından kaçınmasına yönelik yardımlara yoğunlaşır.

Madde ve Alkol Kullanımı ve Bağımlılığı adlı yazımızın bilgilendirici olduğunu umuyoruz. Bunun yanı sıra, psikoloji ile ilgiliyseniz, sitemizdeki Psikoloji kategorisini inceleyebilirsiniz.

Ayrıca, Uzman Psikolog Cansu Özdemir’in ele aldığı Şiddet Türleri ve Şiddetin Nedenleri adlı yazımızı da okumanızı tavsiye ederiz.

Instagram hesabı: psikologcansuozdemir
Tel no: 05380496194
Mail: gcansuozdemir@gmail.com