Çocuklarda İdrar Kaçırma Nedir?
Çocuklarda idrar kaçırma çocukluk döneminde en çok karşılaşılan boşaltım sistemi sorunlarından birisidir. Yazımızda çocuklarda idrar kaçırma ile ilgili merak ettiklerinizi bulabilirsiniz. İdrar kaçırma gece ve gündüz saatlerinde olabilir. Gece altını ıslatma da olabilir.
Normalde çocuklar tuvalet eğitiminin etkisiyle hem de mesane kapasitesinin gelişmesi ile iki – dört yaş arasında idrarlarını gece ve gündüz tutmayı başarırlar. Gece altını ıslatma sorunu mesane gelişimindeki gecikme ile ilgili olabilir. Bu nedenle yaş büyüdükçe azalır.
3 yaşındaki çocukların idrar kaçırma oranı yüzde 40 iken, 5 yaşındaki çocuklarda idrar kaçırma oranı yüzde 20 ye kadar, 6 yaşında yüzde 10a kadar düşmektedir. Kız çocuklara göre erkek çocuklarda daha çok idrar kaçırma sorunu görülür. Aileler 7-8 yaşında doktorlarda yardım istemeye başlarlar. Genel olarak 7 11 yaş arasındaki erkek çocukların yüzde 16’sında, kız çocuklarının da yüzde 11’inde altını ıslatma sorunu vardır.
İdrar kaçırmanın fiziksel ve duygusal nedenleri olabilir. Geç saatlerde sıvı alımı kısıtlanıp gene sorun çözülmezse altında yatan diğer nedenler için doktora danışmalısınız. İdrar kaçırmaya idrar yolu enfeksiyonları, kronik kabızlık, uyku problemleri ya da aşırı stresten de kaynaklanabilir.
İdrar kaçırma gündüz veya gece saatlerinde görülebilir. Aileler için endişelendirici bir durumdur ancak sabırlı olmanız gerekir. Bu durumun çocuğunuzun suçu değildir bunu kendinize hatırlatınız. Çocuk idrarını bilinçli olarak kaçırmaz. Bu durumun önüne geçmenin birçok yolu vardır.
Çocuklar İdrar Kaçırma Nedenleri
Gece altını ıslatan çocukların çok büyük bir kısmı fizyolojik olarak altını ıslatmaktadır. Bu fizyolojik sorunlar çocukların gece uyurken mesane doluluğunu hissetmemeleri, mesane kapasitelerinin küçük ve uykularının fazla derin olmalarıdır. Çok çok az bir kısmı da şeker hastalığı, böbrek hastalıkları ve mesane hastalıklarından dolayı idrar kaçırmaktadır.
Genetik nedenlerde oldukça etkilidir. Anne ve babadan birisinin çocukluğunda idrar kaçırma sorunu varsa çocukta yüzde 45 oranında, ikisinde de çocuklukta idrar kaçırma varsa yüzde 77 oranında altını ıslatma sorunu yaşanmaktadır.
Aşağıdaki sebeplerde idrar kaçırmaya yol açabilir;
- Genetik olarak anne ya da babada idrar kaçırma sorunu olması
- Çocuğun mesane kaslarının tam gelişmemiş olması
- Çocuğun çok yorgun olması ya da uyumadan önce çok sıvı tüketmesi
- Böbrek ve idrar yolundaki yapısal problemler
- Çocukta aile sorunları, okul değiştirme, aileye yeni kardeş katılması gibi ilgi çekme isteği ve stres kaygı sorunlarından dolayı idrar kaçırma görülebilir.
- Duygusal sorunlar (Ebeveynlerin ilgisizliği ya da aşırı ilgisi, kazalar ya da yaşanılan şoklar)
- Tuvalet eğitimi sırasında baskı görme
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB)
- Kabızlığın mesane üzerinde baskı yapması
- Diyabet (Şeker hastalığı)
- Uyurken vücudun yeterli miktarda antidiüretik hormon (ADH) salgılamaması
- Tıkayıcı uyku apnesi sendromu
- Aşırı aktif mesane sendromu
- Küçük mesane
- Uyku sırasında mesanenin dolu olduğunu hissedememe
- İdrar yolu enfeksiyonları
Gündüz olan idrar kaçırmalarda ise şu nedenler düşünülmelidir;
- Stres ve kaygı sorunları
- Kola gibi kafeinli içecekler
- Kabızlığın mesanenin üzerine baskı yapması
- Tuvalete yeteri sıklıkta gitmeme
- İşerken tüm idrarı yapmama
- Aşırı aktif mesane sendromu
- Küçük mesane
- İdrar yolunda yapısal problemler
- İdrar yolu enfeksiyonları
- Kabızlık sorunu olan çocuklarda, düzenli olarak tuvalete çıkamayan çocuklar, fiziksel gelişiminde farklılıklar olan ve kaygı sorunu yaşayan çocuklarda idrar kaçırma daha sık görülebilir.
İdrar kaçırmanın verdiği gerginlik ile çocuklarda anksiyete ve kendine güven gibi psikolojik kaynaklı alt ıslatmalarda olabilmektedir. Gerekmesi durumunda bir uzmandan yardım alarak çocuğunuzun fizyolojik ve ruhsal sağlığı için katkıda bulunabilirsiniz.
Çocuklar İdrar Kaçırma Belirtileri Nedir?
İdrar kaçırma tek başına bir hastalık değildir. Fakat farklı hastalıklara ait bir belirti olabilir. Bundan dolayı çocuğunuzun idrar kaçırma sorunu olması durumunda altında yatan nedenleri araştırmak için bir doktordan yardım almalısınız.
Tanı Yöntemleri
Çocuklarda idrar kaçırma çok sıklıkla görülmektedir. Bunun en büyük nedeni de bazı çocukların mesane kontrolünü daha uzun zamanda öğrenmeleridir. Kız çocuklar erkeklerden daha kısa sürede mesane kontrolüne sahip olurken erkek çocuklarda süre biraz uzayabilir. Bundan dolayı erkek çocuklarda altını ıslatma sorunu daha çok görülmektedir.
Tanı koymak için doktorunuz şu soruların yanıtlarını öğrenmek isteyecektir;
- İşeme alışkanlıkları
- Dışkılama alışkanlıkları
- Sıvı alma alışkanlıkları
- Uyku özellikleri
- Psikolojik durum (Yakın dönemde yaşanan stresli durumlar var mı?)
- Ailede idrar kaçırma öyküsü
- İdrar yaparken ağrı ya da yanma varlığı
- Kabızlık sorunu olması
Çocuğun idrara çıkma alışkanlığı belirlenmelidir. Bunun için bir çizelge hazırlanarak kaydedilmelidir. Doktor ile paylaşılmalıdır
Kan ve idrar tahlilleri de yapılarak testlerde idrar yolu enfeksiyonunun olup olmadığına bakılır ve diyabet var mı araştırılır.
Çocuk sadece gece değil gündüz de altını ıslatıyorsa üroflovmetri, sistoretrogram, ultrasonografi, mesane duvar kalınlığının ölçülmesi ve işeme sonrası kalan idrar miktarının ölçülmesi işlemleri yapılabilir. Eğer nörolojik bir sebepten kaynaklandığı düşünülürse Mr ve röntgen istenebilir.
Çocuklar İdrar Kaçırma Tedavi Yöntemleri Nedir?
İdrar kaçırma sorunu için ilk olarak günlük alışkanlıkları değiştirmek gerekmektedir. Fakat bu aşamada çocuğa baskı kurmadan, çok titiz davranmadan, çocuğu suçlayıp azarlamadan davranılmalı aksine çocuk desteklenmelidir. Bunların yanında;
- Günün belli saatlerinde özellikle geceleri az miktarda sıvı alınmalıdır,
- Gece yatmadan 2 saat önce su verilmemelidir,
- Kafeinli gıda ve içecekler çocuğa verilmemelidir,
- Yatmadan önce mutlaka tuvalete gitmelidir,
- Çocuğun tuvalete ulaşımı kolay olmalıdır,
- Çocuğunuzu belli aralıklarla gece idrara çıkması için uyandırmalısınız,
- Çocuğunuzun öğünlerinde kızarmış gıdaları, gazlı içecekleri, boyalı şekerleri çıkarmalısınız,
- Çocuğunuz ortalama iki saatte bir mutlaka idrara çıkmalıdır,
- Çocuğunuz okula gidiyorsa her iki teneffüste bir mutlaka çişini yapmalıdır,
- Her gün düzenli olarak kakasını yapmalıdır,
- Çocuğun tuvaletini mutlaka oturaklı (alafranga) olmalıdır. Ve ayaklarının altına boyuna uygun bir basamak konmalıdır,
- Çocuğunuza kuru kalmanın ne kadar güzel olduğunu benimsetilmelidir,
- Çocuğunuzun benlik saygısının desteklenmesi gibi davranış değişiklikleri de tavsiye edilmektedir,
- Davranış ve hayat tarzı değişikliklerinden sonuç alınamazsa çocuklarda alarm tedavisi ya da ilaç tedavisine başlanabilmektedir.
Alarm tedavisi çocuğun yatağını ıslattığında bir cihazın çalması ile yapılır. Bu tedavi çocuk 8 yaşını doldurduktan sonra yapılabilir. İki- üç ay tedaviye devam edilmelidir. Bu tedavi ile çocuklarda yüzde 70 ile 84 oranında iyileşme sağlanacaktır. Alarm tedavisi bittikten sonra altını ıslatma sorunu yüzde 10 oranında tekrarlayabilir.
İlaç tedavisi de yapılabilir. Bu tedavinin amacı idrar torbası kasılmasının önlenmesi ve idrar torbasının büyütülmesidir. İlaç tedavisi bir yıl kadar ya da biraz daha fazla sürebilir. Fakat ilaçların bazı yan etkileri vardır bunlar; ağız kuruluğu, görme bulanıklığı, yüz kızarması, vücut sıcaklığında atış, sinirlilik ve okul başarısının düşmesidir.
İdrar kaçırmanın nedeni kabızlık, idrar yolu enfeksiyonları gibi sebeplerse önce bu sorunların tedavi edilmesi gerekir.
İdrar kaçırma için terapi alabilirsiniz. Bir çocuk psikiyatristinden bilgi almak, çocuğunuzun yaşam değişiklikleri veya diğer streslerle baş etmesinde etkili olabilir.
Çocuğunuza Nasıl Yardım Edebilirsiniz?
Çocuklar altını ıslattığı için utanıp suçluluk hissedebilir ve kaygılı olabilir. Sizde çocuğunuzun bilinçli olarak altına kaçırmadığını bilerek ona yardım olmaya çalışmalısınız. Sizin yardımınız olmadan bunu başaramaz. Bu nedenle çocuğunuzu suçlayıp azarlamayınız. Çocuğunuzun arkadaşları ya da başka aile üyeleri tarafından da kendini kötü hissetmediğinden emin olmalısınız.
Çocuklarda idrar kaçırmanın geçici bir sorun olduğunu unutmamalısınız. Ve gündüz idrar kaçırmaları için yanınızda ek kıyafet bulundurmalısınız.
Yazımızda çocuklarda idrar kaçırma neden olur, nasıl tedavi edilir, idrar kaçıran çocuğunuza psikolojik olarak nasıl destek olabilirsiniz gibi konuları ele aldık. Yazımızı beğendiyseniz bebeklerde ek gıdaya ne zaman geçilir konulu yazımıza da göz atabilirsiniz. Sağlıklı günler dileriz.
