Değerli takipçilerimiz bu yazımızda sizlere akılcı ilaç kullanımı ve ilaçların ev şartlarında nasıl muhafaza edilmesi gerektiği, gerek bebeklerde ve çocuklarda, gerek yetişkinlerde ve gerekse yaşlılarda ilaçlardan en yüksek faydayı ve en az zararı nasıl sağlayabileceğimizle ilgili genel bir bilgi vereceğiz. Bu yazıda size anlatacağım konularda günlük yaşantınızda eczacınıza sıkça sorduğunuz sorulara cevap verecek ve sizleri ilaçların nasıl düzgün bir şekilde kullanılacağı konusunda bilgi vereceğim. Öncelikle akılcı ilaç kullanımı nedir, ilaçları nasıl düzgün bir şekilde kullanırız sorularına yanıt verelim.
Akılcı ilaç kullanımı nedir? Akılcı ilaç kullanımı neyi amaçlar?
Akılcı ilaç kullanımının tanımı Dünya Sağlık Örgütü tarafından 1985 yılında yapılmıştır. Bu tanıma göre akılcı ilaç kullanımı, kişilerin hastalık belirtilerine ve hastanın kişisel özelliklerine göre uygun ilacı, uygun süre ve dozda, en düşük fiyata ve kolayca sağlanabilir olması olarak tanımlanmıştır.
Yani burada amacımız hastalığınıza uygun ilacı, uygun bir süre ve uygun bir miktarda kullanmanızdır.
Akılcı ilaç kullanımında kimler sorumludur?
Akılcı ilaç kullanımından yalnızca hekim ve eczacı değil, aynı zamanda diğer sağlık personeli, hastane personeli, hasta ve hasta yakınları, üretici firma ve Sağlık Bakanlığı da sorumludur.
İlaç kullanımı sırasında sıklıkla yapılan hatalar nelerdir?
Hekim ve eczacıların en sık karşılaştığı sorulardan biri “İlacımı kullanıyorum ama bir türlü neden fayda göremedim?” sorusudur. İlaçlardan fayda göremememizin nedeni çoğunlukla ilaçların doğru kullanılmamasıyla alakalıdır. Pek çok hastamız ilaçlarını kullanırken veya ilacın eczaneden alınıp hastanın kullanacağı döneme kadarki olan süreçte ve hatta ilacın evde saklanması döneminde hata yapar. Bunun sonucunda ilaçlar bozulabilir, birbiriyle etkileşime girebilir, yemeklerle etkileşime girebilir ve buna bağlı olarak da ilaçlardan hastalarımız bir fayda görmeyebilir.
- İlginizi çekebilir: Aferin Şurup Kullanımı ve A-Ferin Plus Pediatrik Şurup
Peki nerede yanlış yapıyoruz da ilaçlar bize etki etmiyor?
- Çoklu ilaç kullanımı: Birden fazla ilacın aynı anda alınması olayıdır. Örnek olarak tok karnına alınacak ilaçların hepsini yemekten sonra avucumuza doldurup bir bardak suyla içmemiz gibi. İlaçların kullanım süreleri arasında mutlaka makul süreler bulunması gerekir.
- İlaçların gereksiz ve aşırı kullanılması: Özellikle yaşlı hastalarımızda karşılaştığımız bir durumdur. Dozun unutulması veya ilacı alıp almadığının unutulması, daha fazla ilaç içilirse daha hızlı iyileşeceğinin düşünülmesi gibi.
- Piyasaya yeni çıkan ilaçların uygunsuz tercihi: Bunun yorumunu size bırakıyorum.
- Uygunsuz kişisel tedavilere başvurulması: En büyük sorun olarak da “Ben kullandım bana iyi geldi, sen de kullan” diyerek gereksiz ilaçların kullanılması. Sanırım bu durum hepimizin başına en az bir kere gelmiştir.
- Gereksiz yere antibiyotik kullanılması: Antibiyotik her hastalığın tedavisi değildir. Gereksiz yere kullanılan antibiyotikler yarardan çok zarar verir. Bu konuyla ilgili daha detaylı bilgi akılcı antibiyotik kullanımı yazımızda verilecektir.
- Gereksiz yere enjeksiyon önerilmesi: Yine sıklıkla karşılaşılan bir durum da iğne olduğumuzda veya serum takıldığında hemen iyileşileceğinin düşünülmesidir. Gereksiz yere yapılan iğne ve serumlar çoğunlukla vücuttaki kontrol mekanizmalarından geçmeden direkt kana karıştığı için alerjik reaksiyonlara neden olabileceği gibi müdahale süresini de son derece kısaltır.
- Gereksiz yere vitamin ve gıda takviyesi kullanımı: Özellikle covid-19 salgını sürecinde ve özellikle de televizyon, gazete ve internette sıklıkla reklamları yapılan, içeriğinin ne olduğu bilinmeyen ve ne yazık ki pek çok ünlü kişilerin reklamlarını yaptığı vitaminler ve gıda takviyeleri faydadan çok zarara neden olmaktadır. Vitamin ve gıda takviyelerini gerekli tahlilleri yaptırdıktan sonra hekim ve eczacınızın onayıyla ve yalnızca eczanelerden satın alın.
- İlaçların, diğer ilaçlar ve besinlerle etkileşmesi: İlaçların pek çoğu diğer ilaçlarla ve besinlerle etkileşime girebilir. Bunun sonucunda aldığımız ilacın etkisi azalabilir, istenmeyen şekilde artabilir veya ilaç etkisini hiç göstermeyebilir. Bu durumda ilaçtan beklenen fayda sağlanamaz ve sonuçta iyileşme mümkün olmaz.
İlaçların aç, tok veya yemeklerle birlikte kullanılması
Aç karnına ilaç kullanmak, yemeklerden en az 30-60 dakika öncesinde hiçbir şey yenilip içilmemiş olması demektir. Örneğin “sabah aç karnına” denildiği zaman ilacı aldıktan 30-60 dakika boyunca hiçbir şey yenilip içilmemesi anlaşılmalıdır.
Tok karnına kullanılacak ilaçlarda ise yemeklerden 30-60 dakika sonrası anlamına gelir.
Yapılan en büyük hatalardan biri ise; yemeklerle birlikte alınacak ilaçlarda görülür. Yemeklerle birlikte alınız dediğimiz ilaçlar yemek sırasında, örneğin çorbadan sonra, ilaç alınır 5 -10 dakika boyunca bir şey yenilmez ve sonra yemeğe devam edilir anlamına gelmektedir.
Akılcı ilaç kullanmazsak ne olur? Akılcı ilaç kullanımının bize faydaları nelerdir?
Akılcı ilaç kullanımına dikkate etmezsek gerçek anlamda hiç de istenmeyen sonuçlar ortaya çıkabilir. Örnek vermek gerekirse;
- Hastaların tedaviye uyumu azalır,
- İlaç ve besin etkileşmeleri olur,
- Bazı ilaçlara karşı direnç gelişmesine ve artık o ilacın bize fayda etmemesine,
- Hastalıkların tekrar etmesine veya daha uzun sürmesine,
- İstenmeyen yan etkilerin artmasına,
- Dolayısıyla hem maddi hem de manevi açıdan hastalıkların iyileşmesinin güçleşerek hasta ve hasta yakınlarına eziyete dönüşmesine neden olur.
Akılcı ilaç kullanımında nelere dikkat edilmelidir? Akılcı ilaç kullanımına nasıl dahil olabiliriz?
Öncelikle hastalığınızla ilgili gerekli tahlil ve araştırmalar yapılmadan ve doktor tarafından teşhis konulmadan kesinlikle ilaç kullanmamalıyız. Bu dönemde hekiminizin hastalığınızla ilgili doğru tanıyı koyması ve tedavinin devamında ilaçlı mı, yoksa ilaçsız mı tedavi olacağına karar vermesi gerekir. Burada hastalarımıza ve hasta yakınlarımıza düşen en büyük görev hekimin vermiş olduğu tedaviyi tam ve eksiksiz olarak yapmalarıdır.
Daha sonra hekimin reçete etmiş olduğu ilaç, yalnızca eczanelerden alınarak kullanılmalıdır. Eczaneden ilaç alınırken ilaçla ilgili tüm sorularınızı, ilacın ne zaman ve ne şekilde kullanılacağını, olası yan etkilerini ve tedavi sürecinde ilaçla ilgili yaşanabilecek her türlü sorununuzu eczacınıza gönül rahatlığıyla danışabilir ve gerekli tüm bilgileri alabilirsiniz.
Unutmayın eczacılar en yakın ve ücretsiz sağlık danışmanımızdır. Kendi sağlığınız açısından doktorunuzun önermediği ve eczaneden alınmayan hiçbir ilacı kullanmayın. Lütfen reçetesiz ilaç kullanmayın. İlaçlarla ilgili her türlü sorunuzu eczacınıza danışabilirsiniz.
Daha fazla içerik için Instagram hesabımızı takip edebilirsiniz: begonyakadin
