Stres ile Tetiklenen Cilt Hastalıkları

Reklamlar

Sağlıklı bir yaşam sürebilmek için en önemli faktörlerden birisi de strestir. Stres ile tetiklenen cilt hastalıkları nelerdir, birlikte ele alalım. Cilt sağlığı çok önemlidir ve bireyleri zihinsel olarak yıpratabilecek birtakım koşullardan etkilenebilir. Cilt hastalığı olan kişilerin kendilerine güveni azalır kendilerini kötü hisseder. Bu nedenle gözle görülür cilt rahatsızlıklarına sahip olan kişiler, toplumsal alanda kendilerini soyutlayabilirler.

Cilt sağlığı ile ruh sağlığı arasında direkt bir ilişki vardır. Bunun sonucunda psikodermatoloji adı verilen bilimsel çalışma alanını meydana getirmiştir. Psikodermatolojik bozukluklar; zihin ve cilt arasındaki etkileşimi inceleyen araştırma dalıdır. Psikiyatrik ve dermatolojik bozukluklar arasındaki ilişki; etiyoloji (neden bilimi), tanı yöntemleri ve tedavi açısından oldukça karmaşık bir ilişkidir.

‘’Psikodermatolojik bozuklukların üç ana grubu vardır: psikosomatik (psikofizyolojik) bozukluklar, birincil psikiyatrik bozukluklar ve ikincil psikiyatrik bozukluklar.’’

Psikosomatik ( Psikofizyolojik ) Bozukluk

Psikosomatik bozukluk hem zihinsel hem bedensel sağlığı bir arada ilişkilendiren bir rahatsızlıktır. Yani psikosomatik bozukluk zihinsel kaynaklı bedensel rahatsızlıkları kapsayan bir alandır. Bu hastalığa göre vücudun fizyolojik dengesi, psikolojik değişimlerden etkilenir.

Yapılan araştırmalara göre psikosomatik bozukluğun nedeni şu şekilde açıklanmaktadır: Psikolojik ve stres ile ilgili durumlar beyinden vücuda sinir uyarıları gönderilir. Sinir uyarılarının hiperaktivitesine (çok çalışması) bağlı olarak kana adrenalin salınır ve endişe durumunu meydana getirir. ‘’ Stresten kaynaklanan psikosomatik bozukluklar; hipertansiyon, solunum rahatsızlıkları, gastrointestinal rahatsızlıklar, migren, gerilim kaynaklı baş ağrıları ve dermatiti (cilt iltihabı) içerebilir.

İlginizi Çekebilir: Siyatik Ağrısı Neden Olur?

Duygusal Stres ile Tetiklenen Cilt Hastalıkları

Akne

Akne özellikle ergenlik döneminde daha çok görülen bir cilt sorunudur. Cildin orta noktasında bulunun yağ katmanındaki çok artış olması ile meydana gelir. Cildin altındaki yağ katmanında meydana gelen farklı reaksiyonlara bağlı olarak cilt üzerinde oluşan sorunlardan birisidir. Cilt üzerinde, yüz, omuz, göğüs, sırt gibi birçok farklı noktada karşılaşılabileceğiniz yaygın olarak bir rahatsızlıktır. Akneler cilt yüzeyinde genellikle hormona bağlı değişikliklerin yoğun yaşandığı ciddi bir değişim dönemi olan ergenlik döneminde aşırı derecede artarak kendisini göstermektedir. Ama ergenlik döneminin dışında stres ile bağlantılı olarak stresin fazla olduğu dönemde de akne oluşumu meydana gelmektedir.

Atopik dermatit

Egzama diğer adıyla atopik dermatit kuru ciltte meydana gelir. Ciltte pullu yama tarzında lezyonlara ve yoğun kaşıntıya neden olur. Ciltte egzama varsa ciltte kaşıntı, kırmızı kabarık noktalar, kalınlaşmış deri ve cilt yüzeyinde açık kesikler oluşabilir. Çok kaşıntı olduğu için uyumak çok zor hale gelebilir. Uykusuzluk ve yorgunluk da okulda ve işte kötü performans, günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirmekte zorlanma ve genel olarak daha kötü yaşam kalitesi ile sonuçlanır.

Egzama genetik ve çevresel faktörlerden dolayı meydana gelebilir. Araştırmalara sonucunda egzama rahatsızlığı olan hastaların büyük bir kısmında kalıtsal olarak cildin üst tabakasını sağlamlaştıran bir proteinin eksik veya hatalı üretiminin olduğu, bu nedenle çevreden gelen alerjen maddelere karşı, diğer bireylere kıyasla, cildin daha geçirgen olduğu saptanmıştır. Ayrıca egzama oluşumunu stres de tetikler, stresli olunan dönemlerde egzama artar vücudun daha çok bölgesinde çıkar. Egzama hastalığı bulaşıcı değildir ancak genetik olarak görülebilir.

Egzama her yaş grubunda görülebilir. Egzama vakalarının büyük bir kısmı çocukluk döneminde başlar. Fakat bazen hiç egzama olmamış kişilerde yetişkinlik döneminde egzama gelişebilir.

Sedef hastalığı

Stres ile tetiklenen cilt rahatsızlıklarından birisi de sedef hastalığıdır. Sedef hastalığı cilt hücrelerinin normalden birkaç kaç hızlı çoğalmasına neden olur. Bu hastalığın diğer adı da psoriasistir. Belirtileri ciltte beyaz ve pullarla kaplı ve engebeli kırmızı lekelerdir.

Bu pullu lekeler cildin herhangi bir yerinde büyüyebilirler, ancak çoğunlukla kafa derisinde, dirseklerde, dizlerde ve sırtta görülürler. Sedef hastalığı bulaşıcı değildir, yani kişiden kişiye geçemez. Ancak sedef hastalığının bazı zamanlarda aynı ailenin üyelerinde görüldüğü tespit edilmiştir.

Sedef hastalığı çoğunlukla erken yetişkinlerde görülür. Çoğunlukla cildin birkaç bölgesinde meydana gelir. Fakat ağır vakalarda vücudun birçok bölgesinde sedef hastalığı görülebilir. Kırmızı lekelerin tedavisi vardır iyileşebilir, iyileşse de kişinin hayatı boyunca tekrar edip geri gelebilir.

Kurdeşen

Kurdeşen hastalığının tıp dilindeki ismi ürtikerdir. Ürtiker ciltte bir anda ortaya çıkar. Ortası soluk ve kırmızı döküntülere neden olur. Bu hastalık görüldüğünde halk arasında kurdeşen dökmek denir. Kurdeşen döken kişilerde belirtiler belli bir bölgede görülür. Ama bazen tüm vücudu da kaplayabilir. Döküntülerin boyutları birkaç milimetre ile birkaç santimetre arasında değişebilir ve birleşerek daha büyük çaplı döküntüler oluşturabilir.

Gül hastalığı

Stres ile tetiklenen hastalıklardan olan gül hastalığı genellikle yüzde görülür. Yüzde kızarıklık ve kırmızı sivilce oluşumuna neden olur. Ancak hastalık ilerlerse göğüs ve sırt bölgelerinde de görülebilir. Gül hastalığı da en çok sarışın yani açık tenli kişilerde görülür.

Gül hastalığı en çok kadınlarda görülür. Ve orta – ileri yaşlarda daha çok görülmektedir. En çok yüz bölgesinde kızarıklığa neden olup kan damarlarını belirgin hale getirdiği için estetik açıdan da kötü bir görünüme neden olmaktadır.

Gül hastalığının meydana gelmesini tetikleyen bazı etkenler vardır. Bunlar güneşin zararlı etkileri, çevresel kirlilik, stres ve soğuk havalardır hastalığın görülme sıklığını ve seyrini etkiler.

Gül hastalığının en çok görüldüğü mevsim bahar aylarıdır. Bu aylarda karın ve yüz bölgesinde pembemsi lekeler ve gül şeklinde kendini gösterir. Ciltteki lekelenmeler ile o bölgede ciltte kepeklenme ve daha küçük lekeler ortaya çıkıyor. Bulaşma özelliği olmayan gül hastalığı genellikle tedavi edilebiliyor.

Seboreik dermatit

Seboreik dermatit saçlı deri, burun kenarları, kaşlar ve kaş ortası, dış kulak yolu ile kulak arkaları ve göğüs ortasında görülen bir cilt hastalığıdır. En çok bu bölgelerde görülse de göbek deliği, kalçalar, koltuk altları, göğüs altları ve kasıklar gibi deri kıvrımlarının bulunduğu bölümlerde de görülebilir. Hastalığın belirtisi de oluştuğu yere göre farklılık gösterir. Ama genel olarak görüntüsü kırmızı/turuncu eritemli zeminde yağlı irice skuamlar şeklindedir.

Seboreik dermatit rahatsızlığının görülme sıklığı yüzde 1 ile 3 arasında değişiklik gösterir. Üç ana grupta daha çok görülür. Bunlar da bebeklerde konak olarak, orta yaşlı ve yaşlılarda en çok görülür. ergenlik döneminden sonra daha çok belirtileri görülebilir. Ve sonrasında geçebilir de azalıp artarak yıllarca belirtileri devam edebilir de. Tüm yaş gruplarında seboreik dermatit görülse de kadınlara oranla erkeklerde daha sık rastlanır. Bu hastalığın kesin nedeni belli olmasa da inflamatuar ve kaşıntıya yol açabilir. Seboreik dermatit hafif olarak de görülebilir, şiddetli olarak bilinen eritrodermaya kadar giden birçok çeşidi vardır. Bu çeşitlere göre tedavi şekli ve tedavi süresi de farklılık gösterebilir.

Alopesi areata

Tıp dilindeki ismi alopesi areata olan saçkıran hastalığı stres ile tetiklenen hastalıklardan birisidir. Hastanın saçının ya da kaş, kirpik, sakal gibi diğer tüylerinin kısa bir süre içinde bölgesel olarak aniden dökülmesi ile kendini gösterir. Saç derisinde saçkıran oluşması halinde yuvarlak ya da oval şekilli dışarıdan kolayca görülebilir. Saçsız alanlar ile direk belli olur. Hastalık bir süre sonra iyileşir ve saçsız alanlarda yeninden saç çıkar. Bu hastalık strese bağlı olarak gelişir. Ve daha çok gençlerde görülür. Hastalıktan etkilenen her 100 kişiden 70 ila 80’i 40 yaşın altındadır. Saçkıran kadınlarda daha az görülür daha çok erkeklerde görülür.

Birincil Psikiyatrik Bozukluklar

Birincil psikiyatrik rahatsızlıklar bipolar, travma sonrası stres bozukluğu, obsesif kompülsif ve şizofreni gibi bozukluklardır. Bu rahatsızlıklar yukarıda saydığımız cilt hastalıklarını tetikleyebilir. Ayrıca bazı rahatsızlıkların da görülmesine neden olabilir bu hastalıklar şunlardır:

Faktisyel dermatit: Deride bulunan acı verici lezyonlar

Faktistel dermatit harici deri ile ilişkilendirilebilecek etkiler şu şekildedir:

• Parazitoz sanrıları: Bireylerin parazit ve diğer görünmez zararlı organizmalar kaynaklı enfeksiyon barındırdığına dair inancı olan psikiyatrik bir bozukluktur.
• Nevrotik ekskoriasyonlar (Deri yolma bozukluğu)
• Trikotilomani (Dürtüsel olarak saç ve tüy yolma)

İkincil Psikiyatrik Bozukluklar

Cilt hastalıkları genellikle hayati değildir ancak hastayı kozmetik olarak rahatsız eder. İnsanların yaşam kalitesini ve insan psikolojisini olumsuz yönde etkiler. Bu aşamada cilt rahatsızlıklarının şiddetlenmesinde rol oynayan faktörler incelenirken, bu incelemeye birey psikolojisi de dahil edilebilir. Depresyon, sosyal fobi ve ikincil psikiyatrik bozukluk yaşayan bireyler stres ve duygusal değişim kaynaklı cilt problemleriyle karşı karşıya kalabilirler.

İkincil psikiyatrik bozukluklar ile ilişkilendirilebilecek bazı cilt rahatsızlıkları şu şekildedir:

• Kistik akne
• Saçkıran (Alopesi areata)
• Sedef hastalığı
• Hemanjiyom (Damar tümörü)
• İktiyozis (Balık cildi /Balık pulu hastalığı)
• Kaposi sarkomu: Herpes virüsünün (KSHV) neden olduğu damar tümörü
• Vitiligo: Ciltte beyaz lekeler ile seyreden bir deri hastalığıdır.

Duygusal Stresin Cilt Üzerine Etkileri Nelerdir?

Duygusal stresin vücuda kısa ve uzun vadede çok zararı vardır. Cildimiz stresten çok etkilenir. Bağışıklık sistemi rahatsızlıkları, zihinsel problemler, sindirim sistemi rahatsızlıkları ve kilo değişimleri bu etkilerden bazılarıdır. Duygusal stresin cilt üzerine etkileri ise şu şekildedir:

• Cilt yağlanması veya kuruması
• Saç dökülmesi
• Hızlı yaşlanma
• Tırnak kırılması /zayıflığı
• Akne, uçuk, cilt döküntüleri, egzama, sedef hastalığı vb. dermatolojik rahatsızlıklar

Sizlerle duygusal stresin cilt hastalıklarına neden olduğunu ve stres sonucunda hangi cilt hastalıkları ile karşılaşabileceğini ele aldık. Stressiz sağlıklı bir yaşam dileriz.