Zift Lekesi Nasıl Çıkar?
Yaz aylarında yeni asfalt dökülmüş yollardan geçerken kıyafetleriniz zift olmasın diye uğraşıyorsanız, zift lekesi nasıl çıkar gelin birlikte inceleyelim. Artık kıyafetlerinizdeki zift lekelerinizden dolayı giysilerinizi atmak zorunda kalmayacaksınız. Şimdi birlikte inatçı zift lekeleri ile nasıl başa çıkabilirsiniz öğrenelim.
Zift lekesi inatçı lekelerden biridir. Zor çıkması ile bilinmektedir, hatta zor çıkan şeyler için zift gibi yapıştı denmektedir. Özellikle yaz aylarında sıkça zift lekelerine maruz kalınmaktadır. Yollara asfalt döküldüğünde asfalttan geçmek zorunda olan kişilerin kıyafetlerine mutlaka zift lekesi bulaşır. Ancak bu leke kolay çıkmaz. Asfalttaki ziftler eriyince, ziftler en çok giysilerimize, pantolon paçalarına, ayakkabılarımıza ve arabalarımıza bulaşabilir. Bunun yanında zift maddesinin oldukça ağır bir kokusu vardır.
Zift Nedir? Zift Hakkında Bilgiler
“Zift” kelimesi genellikle organik kimya alanında kullanılan bir terimdir ve bitkilerin veya petrolün yüksek sıcaklık ve basınç altında parçalanması sonucu oluşan katı, yapışkan bir maddeyi ifade eder.
Zift, yoğun kıvamlı bir katran türevidir ve organik maddelerin çeşitli işlemlerden geçirilmesi sonucu elde edilir. Siyah ve yapışkan bir atık madde olan zift, soğuk hava koşullarında tamamen sertleşir ve kırılgan bir yapıya sahip olurken, ılık hava koşullarında ise yumuşar. Daha yüksek sıcaklıkta tamamen eriyebilen ve yoğun bir kokuya sahip olan zift, oldukça koyu bir siyah renge sahiptir ve sakıza benzer bir biçime sahiptir. Bu sebeple, halk arasında zift bazen “karasakız” olarak da anılır.
Zift, odun, linyit ve taşkömürünün damıtılması sonucu elde edilen katranın daha fazla işleme tabi tutulmasıyla oluşur. Katranın daha sonra damıtılıp içerisindeki diğer organik maddelerden ayrıştırılmasıyla geriye kalan madde, zift olarak bilinir. Bu işlem sırasında ziftin yapısı ve özellikleri, kullanılan kaynak malzemenin özellikleri ve damıtma yöntemi gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir.
Ziftin yapısı, kimyasal olarak karmaşık olabilir ve bileşenleri, özellikle hidrokarbonlar, çözücülere bağlı olarak değişebilir. Bununla birlikte, genellikle karbon, hidrojen, oksijen ve küçük miktarlarda azot ve kükürt içerirler.
Ziftler, farklı kaynaklardan ve oluşum süreçlerinden kaynaklanabilecek farklı özelliklere sahip olabilirler. Örneğin, petrolden çıkarılan ziftler, çoğunlukla hidrokarbonlar, reçineler, asfaltenler ve aromatik bileşikler gibi bileşenler içerirken, odun zifti gibi bitkisel kaynaklı ziftler daha çok lignin, selüloz ve diğer organik bileşikler içerir.
Ziftler, bazı endüstriyel uygulamalarda kullanılır, örneğin asfalt yapımı, koruyucu kaplamalar, boya üretimi, çimento yapımı gibi alanlarda kullanılırlar. Ayrıca, bazı tıbbi uygulamalarda ve müzik aleti yapımında da kullanılırlar.
Zift Lekesini Çıkarmanın Yolları
Giysilerde Zift Lekesinin Temizlenmesi
Zift lekesini temizlemek için önemli olan kullanılacak olan temizleyici malzemenin özelliğidir. Bu lekeyi temizlerken kumaş zarar görmemelidir. Bu nedenle kullanacağınız leke çıkarıcıyı ilk olarak kumaşın küçük yerinde denemelisiniz. Kumaşa zarar vermediğini görürseniz leke çıkarıcıyı kullanabilirsiniz.
Zift Lekesine İlk Müdahale
Eve geldiğinizde kıyafetinizin üzerinde bir zift lekesi fark ederseniz paniğe kapılmadan hemen lekeyi kıyafetinizden çıkarmaya çalışın. İlk olarak giysinize bulaşan zift kurumadan müdahale etmek çok önemlidir. Peki kuruduysa nasıl yumuşatırım dediğinizi duyar gibiyim. Giysinizdeki zift lekesi kuruduysa vazelin sürerek ziftin yumuşamasını sağlayabilirsiniz. Bir süre beklettikten sonra yani bir saat kadar bekleyince leke yumuşayacaktır. Zift lekesini kontrol edin, lekede yumuşama varsa, keskin bir malzemeyle lekeyi olduğu yerden kazıyın. Zift lekesini kazımak için sivri uçlu bir kart, spatula ya da orta kesicilikte bir bıçağın sırtını kullanabilirsiniz.
İkinci Aşama: Lekeyi Hafifletme
Zift lekesini kumaştan kabaca attıktan sonra kalan lekeyi hafifletmek için aşağıda vereceğimiz tarifi uygulayabilirsiniz. Bu karışımı lekenin üzerine sürebilirsiniz.
Zift lekesini kumaştan çıkarmak için gerekli malzemeler; sirke ve yağdır. Çeyrek çay bardağı kadar doğal bir yağ ve aynı oranda, doğal bir sirkeyi karıştırın. Pamuk ya da temiz bir bez ile lekeli bölgeye bu karışımı sürün.
Lekenin çıkması için bir gün boyunca yağ ve sirke karışımını kıyafetinizde bekletin. Süre dolduktan sonra lekeli bölge ılık su ve ağartıcı içermeyen bir deterjanla yıkanmalıdır. Böylece giysinize bulaşan zift lekesinin çıktığını göreceksiniz.
Zift Lekesinin Çıkmadığı Durumlarda Uygulanacak Yöntemler
İnatçı zift lekesi nasıl çıkar sorusunun cevabı ise aşağıdaki yöntemlerde;
- Zift lekesi olan bölgeyi doğal bir yağ ile yumuşatıp bir süre bekletin. Sonrasında da terebentin ile temizleyin. Terebentin etkili bir leke çözücüdür.
- Zift lekesini çıkarmanın bir diğer yolu da zift olan yeri limonlu su ile arındırmaktadır. Temiz bir bezin üzerine limon ve su döküp leke olan alanı silin.
- Saf alkole batırılmış pamuk ile zift lekesi olan bölgeyi güzelce silin. Her kumaşta işe yaramasa da sentetik kumaşlarda başarılı sonuçlar alabilirsiniz. Saf alkol etkili bir leke çıkarıcıdır.
Bu yöntemlerin hepsini denemenize rağmen zift lekesinden kurtulamadıysanız profesyonel bir temizlik firmasına başvurun. Kuru temizleme biraz pahalı da olsa kıyafetinizi kurtardığınız için sizi kara geçirecektir.
Arabalarda Zift Lekesinin Temizlenmesi
Yaz aylarında yeni asfalt dökülmüş bir yoldan fark etmeden hızlıca geçerseniz arabanızda zift lekeler olabilir. Bu durumda da uygulanması gereken bazı yöntemler vardır. Bu yöntem ile zift lekesi sorun olmayacak.
Arabanın üzerine bulaşan zift lekeleri için en iyi yöntem; mazot ya da gaz yağı kullanmaktır. Yapmanız gereken yumuşak bir bezin üzerine mazot veya gaz yağı döküp silmektir. Fakat zift olan bölgeyi fazla bastırmadan silmelisiniz. Eğer sert hareketlerle bastırarak silerseniz arabanızın boyasına zarar verebilirsiniz. Bu nedenle hafifçe bastırmadan zift lekesi silinmelidir. Leke çıktıktan sonra da araba, deterjanlı suyla güzelce silinmelidir. Eğer güzelce silinmezse gaz yağı ya da mazot araba yüzeyinden temizlenmezse zaman içinde boyanın üzerinde lekeler oluşabilir.
Arabaya bulaşan ziftin çıkması için kullanılacak bir diğer madde de margarindir. Margarin size ilginç gelmiş olabilir. Ama zift lekeleri üzerinde etkili sonuçlar vermektedir. Zift olan yerlere margarin sürdükten sonra bir süre sonra ziftli bölgeler, bir süre sonra margarinin erimesiyle dökülmeye başlar. Zift lekesi fark edilir şekilde küçülünce deterjanlı suyla sildiğinizde, lekeden eser kalmadığını göreceksiniz.
Arabaya bulaşan zift lekesi için bir diğer seçenekte sinek ilacıdır. Bu yöntem margarine göre daha az bilinmektedir. Ama diğer seçenekler kadar etkilidir. Sinek ilacını arabanızın zift olan yerlerine sürün. Sinek ilacı sprey ile sıkılacağı için zift lekesinin arabanızın üzerinden hızlıca aktığını göreceksiniz. Sonrasında da lekeli bölgeyi deterjanlı su ve yumuşak bir bez ile temizleyiniz.
Ayakkabılarda Zift Lekesinin Temizlenmesi
Ayakkabıdan Zift Lekesi Nasıl Çıkar? Yeni asfalt dökülmüş yere boş bulunup basarsanız ayakkabınız da zift lekesi olacaktır. Özellikle açık renk ayakkabılarda bu durum çok can sıkıcı olur. Ayakkabınızdan zift lekesini çıkarmak için leke kurumadan hızlı bir şekilde müdahale etmelisiniz. Kağıt peçete ile bulaşan zifti alın ve lekeli kalan alana vazelin sürün. Bu şekilde bir saat kadar beklettikten sonra leke yumuşar. Ve yumuşayan vazelini ve zift lekesini dikkatli bir şekilde kazıyınız.
Ziftin Kullanım Alanları
Zift Lekesi Nasıl Çıkacağını anlattık. Peki ziftin kullanım alanları nelerdir? Zift dayanıklı bir maddedir. Bu nedenle de su geçirmez olarak farklı yerlerde kullanılabilir. Ziftin kullanım alanları; bina ve temel duvarlarında, yüzey kaplamalarında, primer astar boya imalinde, yakıtlara dayanıklı şaselerin kaplanmasında, boru hatlarında, vernik imalinde ve çeşitli endüstriyel alanlardır.
Ayrıca zift bunların dışında bir takım sağlık sorunlarının tedavisinde de kullanılır. Ziftin içinde birçok yağlar ve organik maddeler vardır. Reçineli ağaçlardan elde edilen zift, yüksek miktarda terebentin içerir ve bu nedenle deri hastalıklarının tedavisinde merhem olarak kullanılabilir. Özellikle mantar enfeksiyonları, egzama ve uyuz gibi rahatsızlıkların tedavisinde, ziftin yumuşatılmış formu cilt üzerine uygulanarak destekleyici bir etki sağlayabilir. Ayrıca, ellerde veya ayaklarda meydana gelen çatlaklar gibi sorunlar da zift ile tedavi edilebilir. Zift, bu tür cilt problemlerine yönelik doğal bir tedavi seçeneği olarak bilinmektedir.
Ziftin Keşfedilmesi
Çeşitli çalışmalar sonucunda zift maddesini ortaya çıkaran fizikçi Alman bilgin Johann Joachim Becher’dır. Becher’ın ilk olarak hedefi ilaç yapmak olmuştur. Bunun için 1665 yılında taş kömürü damıtmıştır. Sonra da odundan elde edilen zifti gemilerde böceklere karşı kullanmaya başladılar. Kaynaklara göre, zift tarihte ilk olarak bu şekilde kullanılmıştır.
MÖ 6000 yılına kadar uzanan tarih öncesi dönemlerde, insanlar zifti, silahların korunması, çanak çömlek yapımı, gemi inşaası ve tıbbi amaçlar gibi birçok farklı amaç için kullanmışlardır.
Antik çağlarda, ziftin önemi artmıştır. Özellikle denizcilik sektöründe, gemilerin su geçirmez hale getirilmesi için zift kullanımı yaygındı. Fenikeliler, MÖ 1200 yılına kadar zift ticareti yapmışlar ve zifti gemilerini su geçirmez hale getirmek için kullanmışlardır.
Orta Çağ’da da zift, gemi inşası, surların yapımı, çatı kaplama ve silah koruması gibi alanlarda yaygın olarak kullanılmıştır. Ayrıca, tıbbi amaçlar için de kullanılmıştır.
Ziftin modern endüstriyel kullanımı, 19. yüzyılda başlamıştır. Petrol endüstrisi, ziftin ticaretini ve kullanımını önemli ölçüde artırmıştır. Bugün, zift hala birçok farklı endüstride kullanılmaktadır ve küresel olarak büyük bir endüstriyel ticaret hacmi vardır.
Zift Lekesi Nasıl Çıkar yazımızı şimdilik bu kadar. Daha önce yazdığımız Kıyafetten Yağ Lekesi Nasıl Çıkar ve Fondöten Lekesi Nasıl Çıkar yazılarımızı da okuyabilirsiniz.
