Triptofan Nedir, Faydaları ve Zararları Nelerdir?

Bir aminoasit türü olan triptofan nedir, faydaları nelerdir ele alalım. Triptofan, insan vücudu için temel bir amino asittir. Proteinlerin yapısına katılarak vücudun çeşitli işlevlerini yerine getirmesine yardımcı olur. Ayrıca triptofan, beyinde serotonin ve melatonin gibi önemli nörotransmitterlerin sentezinde kullanılan bir önemli bir maddedir.

Triptofan, insan vücudu tarafından üretilemeyen bir amino asittir, bu nedenle besinlerle alınması gerekmektedir. Bazı yiyecekler triptofan açısından zengindir. Bunlar arasında hindi, tavuk, süt ürünleri, peynir, somon, ton balığı, yumurta, tofu, fındık, badem ve kabak çekirdeği gibi yiyecekler yer almaktadır.

Triptofan, stresi azaltmaya, ruh hali ve uyku düzenini düzenlemeye yardımcı olur ve daha birçok faydası vardır. Ancak, yüksek dozda alınması yan etkilere neden olabilir ve bazı ilaçlarla etkileşime girebilir. Bu nedenle, herhangi bir takviye kullanmadan önce doktora danışılmalıdır.

Triptofanın Faydaları

Triprtofan Takviyesi Uykuyu Düzenler

Triptofan takviyeleri, uyku düzenini düzenleyebileceği düşünülen birçok amino asit takviyelerinden biridir. Triptofan, beyindeki serotonin ve melatonin sentezinde kullanılan bir öncü maddedir ve bu nörotransmitterler uyku düzeni üzerinde etkilidir. Bazı küçük ölçekli araştırmalar, triptofan takviyelerinin uyku süresini ve kalitesini arttırdığını göstermiştir.

7 tane insomni (uykusuzluk) hastası üzerinde yapılan bir araştırmada, triptofanın toplam uykuyu %28 arttırdığı görülmüştür. Ayrıca triptofan takviyesi hastaların sabah yorgunluğunu ortalama 37 dakika azaltmıştır. Triptofanın manik hastalarda da uykuyu arttırdığı gözlemlenmiştir.

10 hastada yapılan kontrollü bir çalışmada triptofan takviyesi toplam uyku süresinde artış görülmüştür. Sadece çeyrek gram Triptofan takviyesi 4. Seviye uykuda (derin uyku) artış sağlamıştır. 12 hastada yapılan bir çalışma, triptofanın “tıkayıcı uyku apnesi hastalarında, REM uykusu sırasında uykuyu arttırdığını göstermiştir. Fakat merkezi uyku apnesi hastalarında bir fayda gözlemlenmemiştir.

Triptofan Depresyon ile Baş Etmede Yardımcı Olur

Triptofan, vücut tarafından üretilen bir amino asittir ve beyinde serotonin üretiminde önemli bir rol oynar. Serotonin, ruh halimizi düzenleyen ve duygusal sağlığımızı etkileyen bir nörotransmitterdir. Depresyonun nedeni serotonin hormonunun düşük düzeyde olması olabilir.

Triptofanın depresyon ile mücadelede yardımcı olabileceği düşünülmektedir. Triptofanın beyinde serotonin üretimini artırarak ruh halimizi düzenleyebileceği ve depresyon semptomlarını hafifletebileceği düşünülür. Ancak, bu etkiyi elde etmek için yüksek miktarda triptofan almak gerekebilir ve bu da bazı yan etkilere neden olabilir.

Depresyon tedavisi için triptofan takviyesi yapmadan önce, bir doktorla konuşmak ve doğru dozu belirlemek önemlidir. Ayrıca, triptofanın tek başına depresyonu tedavi etmek için yeterli olmadığı unutulmamalıdır. Depresyonun tedavisi, bireysel semptomlara ve duruma göre değişebilir ve psikoterapi, ilaçlar veya diğer tedavilerin bir kombinasyonu gerekebilir.

Bir araştırmada, 25 kişi üzerinde yapılan bir çalışma, triptofan açısından zengin beslenen kişilerin ruh halini iyileştirdiğini ve depresyon ve anksiyete semptomlarını azalttığını göstermiştir. Triptofanın depresyon üzerindeki etkisini anlamak için yapılan diğer çalışmalar bazı olumlu sonuçlar ortaya koysa da, çelişkili veriler de mevcuttur. Bununla birlikte, triptofanın diğer antidepresanlarla birlikte kullanıldığında verimliliğini arttırdığına dair umut verici kanıtlar da mevcuttur.

24 hasta üzerinde yapılan bir çalışma, depresyon tedavisinde kullanılan Chlorimipramine ilacının triptofan ile birlikte kullanılmasının, ilacın tek başına kullanımına kıyasla depresif ruh hali, intihar düşünceleri ve anksiyete tedavisi için daha hızlı sonuçlar verdiğini ortaya koymuştur.

Triptofan Takviyesi Anksiyeteyi Azaltabilir

Triptofan takviyesinin anksiyeteyi azaltabileceği düşünülmektedir. Triptofan, beyinde serotonin üretimini artırarak ruh halini düzenleyen bir amino asittir. Serotonin, beyindeki bir nörotransmitterdir ve duygusal sağlığımızı düzenler.

Anksiyete, serotonin hormonunun düşük olmasından dolayı meydana gelebilir. Bu nedenle, triptofan takviyesinin anksiyeteyi azaltmaya yardımcı olabileceği düşünülmektedir. Ancak, bu etkiyi elde etmek için yüksek miktarda triptofan almak gerekebilir.

Bir araştırmada, 15 sağlıklı gönüllü üzerinde yapılan bir çalışma triptofan takviyesi alanların %19-20 daha az kalori aldığını ve karbonhidrat yerine protein tercih ettiğini ortaya koymuştur. Fareler üzerinde yapılan bir çalışmada ise, 24 saat açlıktan sonra triptofan alan farelerin ilk yemeklerinde daha az yedikleri ve ilk yemekle ikinci yemek arasında daha uzun süre bekleyebildikleri gözlemlenmiştir.

Triptofan Takviyesi İştahı Azaltmaktadır

Triptofan takviyesinin iştahı azalttığına dair bazı kanıtlar mevcuttur. Triptofan, vücut tarafından üretilen bir amino asittir ve beyinde serotonin üretiminde önemli bir rol oynar. Serotonin, iştahı kontrol eden bir nörotransmitterdir. Düşük serotonin düzeyleri iştahı artırabilirken, yüksek serotonin düzeyleri iştahı azaltabilir.

Triptofan takviyesi, beyinde serotonin düzeylerini artırarak iştahı azaltmaya yardımcı olabilir. Bazı araştırmalar, triptofan takviyesinin özellikle karbonhidrat açısından zengin yiyeceklerin tüketimini azaltabileceğini göstermiştir.

Bir araştırmada, 15 sağlıklı gönüllü üzerinde yapılan bir çalışma triptofan takviyesi alanların %19-20 daha az kalori aldığını ve karbonhidrat yerine protein tercih ettiğini ortaya koymuştur. Fareler üzerinde yapılan bir çalışmada ise, 24 saat açlıktan sonra triptofan alan farelerin ilk yemeklerinde daha az yedikleri ve ilk yemekle ikinci yemek arasında daha uzun süre bekleyebildikleri gözlemlenmiştir.

Triptofan PMS Semptomlarını Hafifletebilir

Triptofanın premenstrüel sendrom (PMS) semptomlarını hafiflettiğine dair bazı kanıtlar vardır. Triptofan, vücut tarafından üretilen bir amino asittir ve beyinde serotonin üretiminde önemli bir rol oynar. Serotonin, ruh halimizi düzenleyen ve duygusal sağlığımızı etkileyen bir nörotransmitterdir. PMS, serotonin düzeylerinin düşük olmasına bağlı olarak görülebilir.

Triptofan takviyesi, beyinde serotonin düzeylerini artırarak PMS semptomlarını hafifletmeye yardımcı olur. Bazı araştırmalar, triptofan takviyesinin PMS semptomlarını azalttığını göstermiştir. Bu semptomlar arasında ruh hali değişiklikleri, irritabilite, depresyon, yorgunluk, ağrı ve tatlı yeme isteği yer alır.

Triptofan, kinürenin yolakları aracılığıyla parçalanarak adet döngüsü sürecinde etkilenebilir ve bu da serotonin üretimini etkiler. Bu nedenle, 37 kadın üzerinde yapılan bir çalışma, triptofan kullanımının adet öncesi sendromu (PMS) olan kadınlarda ruh halini %37 oranında düzelttiğini ortaya koymuştur.

Triptofan Demans Semptomlarını Azaltabilir

Triptofanın demans semptomlarını azalttığına dair bazı kanıtlar mevcuttur. Demans, beyindeki nörodejeneratif bir hastalıktır ve hafıza kaybı, düşük bilişsel fonksiyonlar, konsantrasyon güçlüğü, ruh hali değişiklikleri gibi sorunlara neden olur.

Triptofan, beyinde serotonin üretiminde önemli bir rol oynar ve serotonin düzeyleri, demans hastalarında düşük olabilir. Triptofan takviyesi, beyindeki serotonin düzeylerini artırarak demans semptomlarını hafifletmeye yardımcı olur. Bazı araştırmalar, triptofan takviyesinin demans hastalarında hafıza kaybını azalttığını ve bilişsel fonksiyonları iyileştirdiğini göstermiştir.

24 demans hastası üzerinde yapılan bir araştırma, beyindeki serotonin seviyesinin sağlıklı bireylere göre belirgin bir şekilde az olduğunu ortaya koymuştur. Aynı çalışma, demans hastalarında sağlıklı bireylere göre daha az triptofan emilimi olduğunu da göstermiştir. Triptofan emilimi az olan hastalara triptofan takviyesi yapıldığında, triptofan emilimin arttığı hastalarda bir iyileşme görülmüştür.

Triptofan Takviyesi Gözlerin Korunmasında Yardımcı Olur

Triptofan, vücut tarafından üretilen bir amino asittir ve retina gibi göz dokularında da bulunur. Triptofan, göz sağlığı için gerekli olan protein sentezi için de kullanılır. Ayrıca, triptofan, beyinde serotonin üretiminde önemli bir rol oynar ve serotonin göz sağlığı için önemlidir.

Ancak, triptofan takviyesinin göz sağlığına yararları hakkında kesin bir sonuç elde etmek için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir. Bazı çalışmalar, triptofan takviyesinin maküler dejenerasyon gibi göz hastalıklarının önlenmesine yardımcı olabileceğini göstermiştir. Ancak, bu sonuçlar yeterince büyük örneklem grupları üzerinde yapılmamıştır.

Triptofan Egzersiz Performansını Arttırır

Triptofan, vücutta serotonin üretiminde kullanılan bir amino asittir. Serotonin, birçok işlevi olan bir nörotransmitterdir ve egzersiz sırasında enerji, stres ve motivasyon gibi etkenlere bağlı olarak artabilir. Serotonin, hafif egzersizde artar ve sıkı tempolu egzersizde düşer. Bazı çalışmalar, triptofan takviyesinin egzersiz performansını artırdığını öne sürmektedir.

20 kişi üzerinde yapılan bir araştırma, triptofan takviyesinin beta-endorfin salgılanmasında belirgin bir artışa neden olduğunu göstermiştir. Beta-endorfin, fiziksel ağrı gibi uyaranlara karşı salgılanan bir hormondur. Aynı şekilde, 12 atlet üzerinde yapılan bir çalışmada, triptofan takviyesinin egzersiz süresinde %49.4 artışa neden olduğu tespit edilmiştir. Bu artışın nedeni muhtemelen yükselen ağrı toleransıdır.

Triptofan Eksikliğinin Olumsuz Etkileri

Triptofan Eksikliği Mide Bulantısına Sebep Olur

Triptofanın eksikliği ve tükenmesi, bazı durumlarda mide bulantısına sebep olabilir. Ancak, bu durum nadirdir ve diğer faktörler de mide bulantısına neden olabilir.

Triptofan, beyinde serotonin üretiminde kullanılan bir amino asittir. Serotonin, vücutta birçok işlevi olan bir nörotransmitterdir ve mide fonksiyonları dahil olmak üzere birçok organ sistemini etkiler.

Triptofanın tükenmesi, serotonin üretimini etkiler ve bu da mide fonksiyonlarını olumsuz olarak etkileyecektir. Serotonin, mide hareketlerini düzenleyen ve mide boşaltımını etkileyen bir nörotransmittir. Serotonin üretimi azaldığında, mide hareketleri yavaşlayabilir ve bu da mide bulantısına neden olabilir.

Ayrıca vücutta triptofan tükenmesi mide bulantısına neden olabilecek tek neden değildir. Diğer faktörler, örneğin yemek sonrası aşırı yemek, yemek yedikten sonra hızlı bir şekilde hareket etmek, yemeklerde aşırı yağlı ve baharatlı gıdaların tüketimi, hormonal değişiklikler veya enfeksiyonlar da mide bulantısına neden olabilir.

Bir çalışmada 39 kişi kullanılmış ve vücutta triptofan tükenmesinin baş dönmesine, mide bulantısına ve hareket illüzyonuna sebep olduğu tespit edilmiştir.

Triptofan Eksikliği Ruh Halinin Bozulmasına Sebep Olur

Triptofan eksikliği, ruh halinin bozulmasına sebep olabilir. Triptofan, beyinde serotonin üretiminde kullanılan bir amino asittir. Serotonin, vücutta birçok işlevi olan bir nörotransmitterdir ve ruh halini, stresi ve uyku düzenini düzenlemede önemli bir rol oynar.

Triptofan eksikliği, serotonin üretimini etkileyebilir ve bu da ruh halini olumsuz etkileyebilir. Serotonin eksikliği, depresyon, anksiyete, huzursuzluk, uykusuzluk ve diğer ruh hali bozukluklarına neden olabilir. Triptofan eksikliği ayrıca, yorgunluk, halsizlik, konsantrasyon güçlüğü, baş ağrısı ve iştah değişiklikleri gibi belirtileri beraberinde getirebilir.

Ailesinde zihin hastalıkları öyküsü olan kişilerde triptofan tükenmesi sonrasında ruh halinin bozulma olasılığı daha yüksek olabilir. Bazı araştırmalar, cinsiyetin serotonin üretimini etkilediğini ve bu nedenle kadınların triptofan tükenmesi sonrasında ruh hali bozukluklarını daha şiddetli yaşayabileceğini öne sürmektedir. Örneğin, erkeklerin vücutları kadınların vücutlarına göre %52 daha hızlı serotonin üretir. Ancak, bu konuda daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.

Triptofan Tükenmesi Hafızanın Zayıflamasına Yol Açar

Triptofan tükenmesi hafızanın zayıflamasına yol açabilir. Triptofan, beyinde serotonin üretiminde kullanılan bir amino asittir. Serotonin, vücutta birçok işlevi olan bir nörotransmitterdir ve hafıza ve öğrenme gibi bilişsel işlevleri etkiler.

Triptofan eksikliğine serotonin eksikliğine neden olabilir. Serotonin eksikliği, hafıza sorunlarına, özellikle de kısa süreli hafıza kaybına neden olabilir. Ayrıca, serotonin eksikliği odaklanma ve konsantrasyon güçlükleri de dahil olmak üzere diğer bilişsel işlevleri de etkileyebilir.

26 gönüllü üzerinde gerçekleştirilen bir araştırma, triptofan tükenmesinin uzun dönem belleğini zayıflattığını göstermiştir. Sözlü ve görsel olarak hatırlama, soyut şekillerin hafızada tutulması gibi farklı bellek testlerinde benzer sonuçlar elde edilmiştir. Bu sonuçlar, triptofan eksikliğinin bellek işlevi üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir.

Triptofan Tükenmesi, Mevsime Bağlı Duygusal Rahatsızlığın Nüksetmesine Sebep Olabilir

Mevsime Bağlı Duygusal Rahatsızlık (SAD), özellikle kış aylarında yaşanan bir depresyon türüdür. Bu rahatsızlık, gün ışığına maruz kalmanın azalmasına bağlı olarak ortaya çıkar ve genellikle bahar ve yaz aylarında kendiliğinden geçer.

Triptofan tükenmesi, serotonin üretimini etkileyebilir ve bu da mevsimsel duygu durum bozukluğu semptomlarının nüksetmesine neden olabilir. Triptofan takviyeleri, serotonin üretimini artırarak SAD semptomlarının hafifletilmesine yardımcı olabilir.

Mevsimsel Afektif Bozukluk (MAB), genellikle kış aylarında depresif semptomların ortaya çıktığı bir rahatsızlıktır. Triptofan tükenmesi, kış aylarında MAB semptomlarının daha da kötüleşmesine sebep olabilir. 11 MAB hastasında yapılan bir araştırma, triptofan tükenmesinin 8 hastada MAB semptomlarının yaz aylarında da nüksetmesine sebep olduğunu göstermiştir. SAD, genellikle hafif tedavilerle tedavi edilebilir, ancak hastaların sadece üçte biri tam iyileşme gösterir. Bir çalışmada, 14 SAD hastasına terapiye ek olarak triptofan takviyesi verilmesi sonucunda hastaların %63’ünde semptomlarda düzelme görülmüştür.

Triptofan Eksikliği Fevri ve Agresif Davranışı Tetikleyebilir

Triptofan, vücutta serotonin üretiminde kullanılan bir amino asittir. Serotonin, duygu durumunu, uyku-uyanıklık döngüsünü, iştahı, ağrı algısını ve birçok diğer süreci düzenleyen bir nörotransmittedir. Triptofan eksikliği, beyinde serotonin üretimini azaltabilir ve bu da duygu durum bozukluklarına ve davranışsal değişikliklere neden olabilir.

Bazı araştırmalar, triptofan eksikliğinin fevri ve agresif davranışları tetikleyebileceğini göstermektedir. Bunun nedeni, düşük serotonin seviyelerinin, duygu durum bozukluklarına ve agresif davranışlara neden olabilmesidir. Serotonin, sakinleştirici ve yatıştırıcı bir etkiye sahiptir ve düşük seviyeleri ile yüksek stres ve anksiyete seviyeleri ilişkilendirilir.

Ayrıca, triptofan eksikliğinin bağışıklık sistemini de etkileyebileceği gösterilmiştir. Bu da, enfeksiyonlara karşı daha savunmasız olmayı, inflamasyonu artırmayı ve bağışıklık fonksiyonlarının bozulmasına neden olabilir.

24 kişi üzerinde yapılan bir araştırmada, triptofan eksikliğinin agresif davranış geçmişi olan kişilerde saldırgan davranışları artırdığı, ancak agresif olmayan kişilerde tam tersi bir etki gösterdiği tespit edilmiştir. Araştırmaya dahil olan 12 kişi agresif davranış geçmişine sahiptir ve triptofan kullanımı sonucunda daha sakin bir ruh haline sahip olmuştur. Bu sonuçlar triptofanın beyindeki serotonin üretimini arttırdığını ve agresif davranışlara iyi geldiğini göstermiştir.

Yapılan bir diğer araştırmada ise alkol tüketimi sonrasında vücutta triptofan azalması olduğu tespit edilmiştir. Bu durumunda alkolik kişilerin şiddete daha yatkın olduğunu gösterir.

Yukarda belirtilen şikayetlerin yanında vücutta triptofanın tükenmesi veya çok azalması; panik rahatsızlığı (kişinin anksiyete içinde yaşadığı ve sıkça panik atak geçirdiği psikolojik rahatsızlık) ve bipolar bozuklukları tetiklemekte ve PMS’i şiddetlendirmektedir.

Triptofanın Yan Etkileri

Triptofan Takviyesi Mide Bulantısına Sebep Olabilir

Kullanılan triptofan takviyesi fazla geldiyse ilk belirtisi mide bulantısı olacaktır. Bu doz aşımından meydana geldiği için ilk olarak aldığınız triptofan takviyesinin dozunu düşürmelisiniz. Ayrıca bu takviye bağırsak sorunlarına da neden olabilmektedir.

Triptofan Takviyesi Tirozin Emilimini Azaltabilir

Triptofan ve tirozin aynı taşıyıcı proteine bağlanarak beyne ulaşırlar. Bu yüzden, fazla miktarda triptofan alımı tirozinin beyne ulaşmasını engelleyebilir. Tirozin ise dopamin, norepinefrin ve epinefrin gibi nörotransmitterlerin üretiminde önemli bir rol oynar. Bu nörotransmitterler, beyindeki ruh halini, motivasyonu ve duygusal durumu düzenleyen kimyasallardır. Tirozin yetersizliği depresyon ve diğer ruh sağlığı sorunlarına neden olabilir.

Triptofanın Neden Olabileceği Diğer Yan Etkiler:

• Terleme
• Titreme
• Görüntü bulanıklığı
• Uyku sersemliği
• Heyecan
• Gerginlik
• Kafa karışıklığı
• Baş dönmesi
• Konsantrasyon bozukluğu
• Uyuşma, karıncalanma
• Uykusuzluk
• Çarpıntı
• Kulak çınlaması
• Baş dönmesi

Triptofanın Bol Bulunduğu Yiyecekler

• Sert kabuklu yemişler ve tohumlar (susam, ayçekirdeği, keten tohumu, antep fıstığı)
• Soya Yemekleri (tofu)
• Peynirler (parmesan, mozarella)
• Kırmızı et
• Tavuk ve Hindi
• Balık
• Kabuklu deniz hayvanları (istakoz, ahtapot, karides)
• Yulaf ve pişmemiş yulaf kepeği
• Fasulye ve bakliyat (buğday, mısır, yulaf, arpa, nohut ve fasulye türleri)
• Yumurta