Oksalik Asitli Gıdalar
Oksalik asit, doğada bulunan ve birçok bitki, sebze ve meyve içerisinde doğal olarak bulunan bir organik bileşiktir. Oksalik asitli gıdalar nelerdir hep birlikte ele alacağız. Oksalik asidin kimyasal formülü C2H2O4’dir ve genellikle bir tür karbonhidroksi asit olarak sınıflandırılır. Oksalik asit, kristal formda veya suda çözünmüş olarak bulunabilir.
Oksalik Asit Nedir?
Oksalik asit, organik bir bileşik olup, doğada bulunan ve bazı bitkilerde, hayvanlarda ve insanlarda metabolizma süreçlerinin bir parçası olarak oluşan bir bileşiktir. Aynı zamanda temizlik, gıda endüstrisi, metal temizliği, laboratuvar uygulamaları ve ilaç endüstrisi gibi çeşitli alanlarda kullanılır. Ancak aşırı tüketimi veya teması zararlı olabilir. Bu nedenle oksalik asidin dikkatli olarak tüketilmeli ve kullanılmalıdır.
Oksalik Asidin Temel Özellikleri
Kristal Formda Bulunur: Oksalik asit, renksiz, kristal şeklinde bir katı halde bulunabilir. Bu kristaller suda kolayca çözünür.
Bitkilerde Doğal Olarak Bulunur: Oksalik asit, birçok bitki türünde doğal olarak bulunur ve bitkilerin büyümesi ve kimyasal reaksiyonlarında rol oynar.
Gıdalarda Bulunur: Oksalik asit, bazı gıdalarda yüksek konsantrasyonlarda bulunabilir. Özellikle yeşil yapraklı sebzeler, kuruyemişler ve bazı meyveler oksalik asit açısından zengin olabilir.
Bazı Endüstriyel Kullanımları: Oksalik asit, temizlik maddeleri ve pas çözücüler gibi endüstriyel ürünlerde kullanılır.
Sağlığa Etkileri: Yüksek miktarda tüketildiğinde veya vücutta biriktiğinde, oksalik asit böbrek taşlarının oluşumuna katkıda bulunabilir. Ayrıca kalsiyum emilimini olumsuz etkileyebilir.
Oksalik asitli gıdalar, vücutta oksalat taşlarının oluşumuna yol açabilen oksalik asit içeren gıdalardır. Oksalik asit, vücutta kalsiyum ile birleşerek taşların oluşmasına neden olabilir. Bu nedenle oksalik asit içeren gıdalar, böbrek taşı veya diğer böbrek sorunları yaşayan kişiler için dikkat edilmesi gereken gıdalardır.
Oksalik Asit Bakımından Yüksek Gıdalar
Ispanak: Ispanak oldukça yüksek miktarda oksalik asit içerir. Bu nedenle böbrek taşı riski taşıyan kişiler, ıspanağı aşırı tüketmekten kaçınmalıdır.
Pancar: Pancar da oksalik asit içeren bir sebzedir. Ancak, pancarı haşlayarak veya pişirerek oksalik asit miktarını azaltabilirsiniz.
Kırmızı pancar yaprakları: Kırmızı pancarın yaprakları, pancar kökünden daha fazla oksalik asit içerebilir.
Ceviz: Bazı kuruyemişler, özellikle cevizler, yüksek oksalik asit içerebilir. Ancak, bu genellikle diğer sağlık yararları göz önünde bulundurulduğunda endişe verici değildir.
Soya ürünleri: Soya fasulyesi ve soya ürünleri (örneğin, soya sütü ve tofu), oksalik asit içerebilir.
Bitter çikolata: Bitter çikolata, diğer çikolata türlerine göre daha yüksek oksalik asit içerebilir.
Kahve ve siyah çay: Kahve ve siyah çay da oksalik asit içeren içeceklerdir. Ancak, bu içeceklerin oksalat içeriği genellikle düşük seviyelerdedir ve normal tüketimde genellikle sorun yaratmaz.
Patates: Patates de oksalik asit içerebilir, ancak az miktarda oksalik asit içerir.
Bunlar sadece oksalik asit içeren bazı gıdalardır. Böbrek taşı riski taşıyan veya oksalik asit alımını sınırlamak isteyen kişiler, bu gıdalardan kaçınmak veya tüketimlerini sınırlamak için bir doktora veya beslenme uzmanına danışmalıdır. Ayrıca, bol su içmek, böbrek taşı oluşumunu önlemeye yardımcı olabilir, bu nedenle yeterli su tüketimi de önemlidir.
Yüksek Oksalik Asit İçeren Gıdalar
Fazla oksalik asit vücutta böbrek taşı oluşumuna neden olabilir. Bu nedenle böbrek rahatsızları olan vücudu sık sık böbrek taşı üreten kişilerin oksalik asit içeren besinleri tüketmemeleri gerekmektedir. Bunun için hangi sebzeler, meyveler ve tahıllar oksalik asit içerir bilmemiz gerekir.
Bilinmesi gereken bir diğer nokta da oksalik asit kalsiyumla birleştiği zaman alınan gıdaların besin değerini azaltmaktadır. Bu nedenle oksalik asit içeren besinleri kalsiyum kaynağı besinlerle birlikte tüketmemelisiniz.
Böbrek taşı sorunu olan vücudu sık sık böbrek taşı üreten kişilerin oksalik asidi yüksek besinleri tüketmemesi gerekir. Oksalik asit seviyesi çok yüksek olan maydanoz Amerikan Tarım Bakanlığı’nın yaptığı araştırmaya göre her 100 gramında 1,7 gram oksalik asit vardır. Bu nedenle böbrek taşı sıkıntısı olan kişiler maydanozu minimum seviyede tüketmelidir.
Oksalik Asit İçeren Sebzeler
- Pancar
- Tatlı patates
- Kereviz
- Karahindiba
- Patlıcan
- Brokoli
- Havuç
- Yeşil Biber
- Patates
- Kabak
- Ispanak
- Şalgam
- Su teresi
- Bamya
- Karalahana
- Pırasa
- Semizotu
- Turp
Oksalik Asit İçeren Meyveler
- Kivi
- Limon kabuğu
- İncir
- Yaban mersini
- Ahududu
- Erik
- Mandalina
Oksalik Asit İçeren Yemişler
- Fıstık
- Badem
- Susam
- Haşhaş tohumları
- Ayçiçeği tohumları
- Kaju
Oksalik Asit İçeren Baklagiller ve Tahıllar
- Siyah kuru fasulye
- Nohut
- Lima Fasulyesi
- Brüksel lahanası
- Yulaf ezmesi
- Karabuğday
Bu saydığımız gıdaların haricinde birçok baharat ve çeşni de yüksek miktarda oksalik asit içermektedir. Çay yapraklarında da oksalik asit yüksektir. Ancak evde çay demlediğimizde az sayıda yaprak kullanıldığı için normal seviyede çay tüketmenin herhangi bir zararı yoktur. Ayrıca oksalik asidi yüksek olan diğer gıdalar; tarçın, zencefil, marul, soya ürünleri, çikolata, kakao ve biradır.
Bahsettiğimiz gıdalar yüksek miktarda oksalik asit içermektedir. Bu gıdaları az miktarda tüketmenin herhangi bir zararı yoktur. Her şeyin fazlası zarar olduğu gibi oksalik asitli gıdaları çok fazla tüketmek de zamanla vücutta bazı sorunların oluşmasına yol açabilir.
Oksalik Asit Neden Zararlıdır?
Oksalik asit, yüksek konsantrasyonlarda vücutta birikirse ve kalsiyum ile birleşerek kristaller oluşturursa zararlı olabilir. Bu kristaller, böbrek taşlarının ve diğer sağlık sorunlarının oluşmasına neden olabilir.
Oksalik asidin zararlı olabileceği durumlar;
Böbrek Taşları
Oksalik asit, vücutta kalsiyum ile birleşerek kalsiyum oksalat kristallerinin oluşmasına yol açabilir. Bu kristaller, böbrek taşlarının temel bileşenlerinden biridir. Bu nedenle oksalik asidin fazla alınması veya böbreklerin bu maddeleri işleyememesi durumunda böbrek taşlarının oluşma riski artar.
İdrar Yolu Sorunları
Kalsiyum oksalat kristalleri sadece böbrek taşlarının oluşumuna değil, aynı zamanda idrar yollarında da sorunlara neden olabilir. Bu kristaller idrar yollarında tahrişe ve ağrıya yol açabilir.
Kalsiyum Absorpsiyonunu Engelleyebilir
Oksalik asit, kalsiyumun vücut tarafından emilimini engelleyebilir. Yüksek oksalik asit içeren gıdaları fazla tüketmek, kalsiyum eksikliği riskini artırabilir.
Diğer Mineral Absorpsiyonunu Etkileyebilir
Oksalik asit aynı zamanda diğer minerallerin, özellikle demir ve magnezyumun emilimini de olumsuz etkileyebilir.
Bu nedenlerle, böbrek taşı geçmişi veya böbrek sorunları olan bireyler, yüksek oksalik asit içeren gıdalardan kaçınmaları veya tüketimlerini sınırlamaları gerekebilir. Ancak, herkes için oksalik asidin tüketimi zararlı değildir. Böbrek sorunu olmayan kişiler oksalik asit içeren gıdaları güvenli bir şekilde tüketebilirler. Ayrıca dengeli bir beslenme ile birlikte yeterli sıvı tüketimi böbrek taşı riskini azaltmaya yardımcı olur. Kafanızda herhangi bir soru işareti varsa oksalik asit alımınızı sınırlamanız gerekip gerekmeyeceğini belirlemek için bir beslenme uzmanından yardım alabilirsiniz. Sağlıklı günler dileriz.
