Bademcik Taşı Nedir?
Bademcikler boğazın arka tarafında yer alan iki tane olan bez benzeri yapılardır. Peki bademcik taşı nedir nasıl tedavi edilir? Bademcikler vücudunun savunma sisteminin bir parçasıdır. Solunum yolu ile vücuda giren bakterilere karşı ilk tepki verir. Ve enfeksiyon ile mücadelede etkilidir. Bademciklerin en önemli özellikleri enfeksiyonları önlemedir. Fakat bademcikler bademcik taşı gibi hastalıklara neden olur ve faydadan çok zarara yol açabilir ve iltihaplanmayı tetikleyebilir. Doktorunuz bademciklerinizin alınmasını tavsiye ederse aldırmanız en sağlıklısı olacaktır.
Bademcik taşları yiyeceklerin kalıntılarından, mukus ve bakterilerin birikmesi sonucunda meydana gelen sert yapılı birikimlerdir. Bademcik taşları bazen herhangi bir rahatsızlık belirtisine sebep olmazken bazen de ağrı, boğazda tahriş, yutkunma güçlüğü, ağızda kötü koku gibi sorunlara yol açabilir. Bademcik taşları bakteriler için de bir yuva olursa hastanın doktor kontrolünden geçerek gerekli tedaviyi olmaları gerekmektedir.
Bademcik taşı nedir?
Bademcikler bakteri, mukus ve ölü hücrelerinin ve yiyecek artıklarının girebileceği girintiler vardır. Girintilere bu maddeler girerek zaman içinde sertleşir. Ve taşa benzer yapılar oluşur. Bademcik taşı ağrılı ya da ağrısız olabilmektedir. Bademcik taşı daha çok bademcik iltihabı geçiren kişilerde görülmektedir.
Bademcik taşlarının boyutu pirinç tanesi ile üzüm tanesi arasındadır. Bademcik taşları beyaz ya da sarı renklidir ve çoğu kişide görülür. Küçük olan bademcik taşları çoğunlukla belirti vermedikleri için tedaviye de gerek olmaz. Ama tedavi gerekirse de ihmal edilmemelidir. Çok kişide küçük boyutlu bademcik taşları vardır fakat bunun farkına varmaz. Büyük bademcik taşları ise çok az görülmektedir ve rahatsız edici belirtilere neden olmaktadır. Taşın boyutu ile belirti verme olasılığı da doğru orantılıdır. Bunun yanında büyük bademcik taşlarının bir önemli belirtisi de ağızda kötü koku ile oluşturmasıdır.
Bademcik taşı belirtileri nelerdir?
Bademcik taşları çok kişide belirti vermez. Bir rahatsızlığa neden olmaz. Ama taşın boyutu büyürse belirti verme olasılığı da yükselir. Bademcik taşları röntgen, BT (bilgisayarlı tomografi) gibi tetkikler sonucunda bir anda tespit edilir. Bademcik taşının bulunduğu yer ile de ilgilidir. Bademcik taşlarının yol açtığı en çok görülen belirtiler şunlardır;
- Ağızda kötü koku
- Boğaz ağrısı
- Öksürük
- Yutkunma güçlüğü (disfaji)
- Boğazda gözle görülen beyaz veya sarı lekeler
- Bademcik şişmesi
- Kulakta ağrı
Yapılan araştırmalara göre bademcik enfeksiyonu olan kişilerde ağızda kötü koku varsa 4 kişiden 3 kişide bademcik taşı olduğu görülmüştür. Sık sık bademcik iltihabı geçiren kişiler bademcik taşı daha çok görülmektedir. Belirtileri bademcik iltihabı ile çok benzemektedir. Öksürük bademcik taşlarının belirtilerinden birisidir. Taş boğazı tahriş eder ve öksürük meydana gelebilir. Bademcik taşı rahatsızlığı varsa kulak ağrısı gibi hissedilmektedir. Bundan dolayı kulak ağrısı olan hastalarda bu olasılık da göz önünde bulundurulmalıdır.
Bademcik taşı neden olur?
Bademciklerin şekilleri yarıklı, odacıklı, çukurludur. Bu çukurlara ölü hücreler, mukus, tükürük salgıları, besin artıkları ve bakteriler birikerek taşları oluşturabilir. Bademcik taşlarının girintili çıkıntılı yapısından dolayı biriken besinleri bazı mantar türleri besin olarak kullanırlar. Bundan sonra da hem enfeksiyon hem de ağız kokusu ortaya çıkacaktır. Eğer ağız kokusunun nedeni bademcik taşları olabilir. Bademcik taşları bakterilerden oluşmaktadır. Bu bakteriler beslenir ve oksijensiz solunum yaparlar sülfitler üretirler. Bademcik taşı neden olur bunu etkileyen bazı diğer faktörler ise şunlardır:
- Ağız ve diş hijyeninin yetersiz olması
- Kronik sinüs sorunları
- Büyük yapılı bademciklere sahip olunması
- Kronik bademcik iltihabı (tonsillit)
Bu sebeplerin dışında bademcik taşları ağız ve diş bakımına çok özen gösteren kişilerde de görülmektedir. Eğer bademcik taşına benzeyen belirtileriniz varsa ve sürekli olarak boğaz enfeksiyonuna yakalanıyorsanız. Doktora danışarak bir muayeneden geçmelisiniz.
Bademcik taşı teşhisi nasıl konulur?
Bademcik taşı özellikle kronik olarak bademcik iltihabı yaşayan kişilerde araştırılmalıdır. Bademcik taşı için araştırılma yapılması isteniyorsa kulak burun boğaz polikliniğe gidilmelidir. Bademcik taşını doktor bir muayene yaparak tespit edebilmektedir.
Boğaz muayenesi yapılır. Doktor tarafından ahşap çubuk ile dil aşağı bastırılır ve boğaza ışık tutulur. Bu şekilde boğaz ve bademcik bölgesi ayrıntılı bir şekilde görüntülenebilir. Ama bademcik taşları kıvrımlara saklandıysa bu muayene ile tespit edilemeyebilir. Doktorunuz gene de bademcik taşı iltihabından şüpheleniyorsa X ışınları ile yapılan röntgen incelemelerine veya bilgisayarlı tomografi (BT) uygulamalarına başvurulur. Bademcik taşları gözle görülmeyen yerdeyse bu tür tıbbi görüntüleme yöntemleri ile net bir şekilde teşhis edilebilir.
Muayene ve yapılan tahlillerin yanında hastanın öyküsü de kesinlikle dinlemelidir. Ve hastanın hangi aralıklarla boğaz enfeksiyonu geçirdiği, yutkunma güçlüğü olup olmadığı, ağız kokusu probleminin olup olmadığı çok önemlidir. Bunların sonucunda muayene ile de bir sonuç belirlenir ve doktor tarafından tedavi planlanır.
Bademcik taşı tedavi yöntemleri nelerdir?
Bademcik taşının boyutu tedavi açısından çok önemlidir. Bademcik taşı küçük boyutlu ve rahatsızlığa neden olmuyorsa bir müdahaleye gerek yoktur. Bademcik taşları olmaması için kişinin ağız ve diş hijyenine dikkat etmesi gerekmektedir. Ağız bakımında diş fırçalama, diş ipi kullanımı, dil temizleme oldukça önemlidir. Bademcik taşları yeni oluşuyorsa ve küçükse fazla baskı yapmadan pamuklu çubuk yardımıyla temizlenebilir. Bu işlemi yaparken boğaza baskı yapılmamalı yumuşak uçlu pamuklu çubuk haricinde yabancı cisimlerle bademcik taşları kesinlikle temizlenmeye çalışılmamalıdır. Ayrıca tuzlu su ile yapılacak olan gargaralar da hem bademcik taşlarının giderilmesi hem de yeni taş oluşumunu engelleyecektir.
Eğer bademciklerde bir enfeksiyon varsa ilk olarak bunun için tedavi uygulanmalıdır. Bademcik iltihabı olması durumunda antibiyotik ilaçlar verilmektedir. Eğer hastanın öksürük, yutma zorluğu, şişlik, ağrı gibi şikayetleri varsa buna bademcik taşları neden olabilir. Bademcik taşlarının bu rahatsızlıklara neden olması halinde çıkarılması gerekebilir. Çok büyük boyuttaki bademcik taşları cerrahi uygulamalar ile çıkarılır.
Bademcik taşları uzun vadeli ve tekrarlayan bir sorun haline geldiyse bademciklerin alınması gerekebilir. Bademciklerin alınmasına tonsillektomi denmektedir. Cerrahi müdahalenin dışında bir diğer tedavi uygulaması da kriptoliz işlemidir. Kriptoliz, lazer ışınları veya radyofrekans yolu ile bademcik taşlarının giderilmesidir. Hangi tedavi şeklinin uygun olduğuna doktorunuz karar verecektir.
Bademcik enfeksiyonu sürekli olarak tekrarlıyorsa bunun sonucunda kişide bademcik taşlarının meydana gelme ihtimali artar. Bu kişilerin ağız bakımına çok daha fazla özen göstermesi gerekmektedir. Ve düzenli olarak doktorlarına gitmelidir. Dikkat edilmesi gereken yemeklerden sonra gargara yapılması, günde en az iki kez dişlerin fırçalanması, dil temizliğinin yapılması ve düzenli diş ipi kullanılmasıdır. Bademcik enfeksiyonlarından ve taşlardan korunmanın en etkili yol ağız hijyenidir.
Sizin de bademciklerinizde taşa benzeyen oluşumlar varsa ve saydığımız bademcik taşı belirtilerini yaşıyorsanız doktor kontrolünden geçmelisiniz. Muayene olarak küçük bademcik taşlarınız varsa büyümesine tedavi ile engel olabilirsiniz. Daha sağlıklı bir yaşantı sürebilirsiniz.
Yazımızda sizler için bademcik taşı nedir nasıl tedavi edilir konusunu ayrıntılı olarak ele aldık. Bu yazımızı beğendiyseniz saman nezlesi nedir isimli yazımıza da göz atabilirsiniz. Sağlıklı günler dileriz.
