Endometriozis (Çikolata kisti) Nedir?
Endometriozis rahatsızlığının diğer adı da çikolata kistidir. Peki Endometriozis (Çikolata kisti) Nedir nasıl teşhis ve tedavi edilir? Bu soruların cevabını yazımızda bulabilirsiniz.
Endometriozis rahmin dışında rahim içini döşeyen adet ile dökülen endometrial dokuların varlığıdır. Yanlış konumlanan bu endometrial dokuda, tıpkı uterusta olduğu gibi adet döngüsü meydana gelir. Çikolata kisti eğer yumurtalıklara yerleşirse yumurtaların kalitesi ve fallop tüplerinin işleyişi olumsuz olarak etkilenir. Bu da karın boşluğunun iç kısmında yapışıklığa neden olur. Hastalığın belirtileri hafif olduğu için dikkate alınmazsa kısırlığa bile yol açabilmektedir. Endometriozis teşhisinin tek ve en kesin yolu bir laparoskopik yöntemle göbek deliğinden girilerek kamera ile karın içine bakılmasıdır.
Endometriozis (çikolata kisti) nedir?
Endometriozis olan kişilerde rahmin içinden bulunan endometrium tabakası rahmin dışındaki başka bir bölgede büyür. Bunun sonucunda da ağrı meydana gelir. En çok görüldüğü yer de yumurtalıklar, fallop tüpleri ve pelvisi örten dokulardır. Endometriozis üreme çağında olan çoğu kadını etkilemesine rağmen ismi çok az bilinmektedir. Hastalık her yaş grubundaki kadınlarda görülebilir fakat en çok 30’lu ve 40’lı yaşlardaki kadınlarda karşılaşılmaktadır.
İlginizi Çekebilir: Kurdeşen Nedir?
Endometriozis (çikolata kisti) Nedenleri Nelerdir?
Peki çikolata kisti neden olur? Nedeni tam olarak bilinmese de nedene yönelik geliştirilen bazı teoriler vardır;
Genetik faktörler
Hastalığın genetik olması aile içinde aktarılması demektir. Bazı kişileri de daha çok etkilemektedir. Örneğin kişinin ailesinde endometriozis rahatsızlığı varsa o kişide de görülme olasılığı çok yüksektir.
Ters yöne menstrüasyon olması
Her ay yaşanan adet kanaması sonucunda rahmi döşeyen endometrium dokusu vücutta atılmaktadır. Kanamanın geriye doğru olması durumunda endometrial doku fallop tüplerinden karın boşluğuna akar. Karın boşluğundaki organlara yerleşip endometriozis oluşur.
Bağışıklık sistemi rahatsızlıkları
Vücutta bağışıklık sistemi rahatsızlığı varsa vücut hastalıklara ve enfeksiyonlara açık olacağı için enfeksiyona karşı doğal savunmada sorunlar olarak endometriozis meydana gelebilir.
Endometriozisin neden oluştuğu tam olarak bilinmemektedir. Farklı birçok durumun kombinasyonu olabilir ve kan dolaşımı yoluyla da çeşitli organlara yayılıp meydana gelebilmektedir.
Endometriozis (çikolata kisti) Belirtileri Nelerdir?
Çikolata kisti olması durumunda adet dönemlerinde kasık ağrısı görülmektedir. Çoğu kadının adet dönemleri ağrılı geçse de çikolata kisti olanların daha çok ağrılı geçecektir. Ağrı bazı zamanlarda daha şiddetli olabilir. En belirgin belirtileri şunlardır;
Ağrılı adet dönemleri (Dismenore)
Çoğunlukla adet kanamasından önce ağrı ve kramplar başlar. Ve adet başladıktan sonra da birkaç gün ağrı devam eder. Karın ve bel ağrısı da görülebilir.
İlişki sırasında ağrı
Endometriozist yani çikolata kisti olan kişilerde cinsel ilişki sırasında veya sonrasında ağrı görülür.
Büyük abdest veya idrara çıkma sırasında ağrı
Endometriozist olan kişilerde adet dönemlerine yakın dönemlerde belirginleşen dışkılama ya da idrar yapma sırasında ağrı şikâyetleri olabilir.
Aşırı kanama
Bazı dönemlerde adet dönemleri aşırı kanamalı geçebilir. Ya da adet dönemleri arasında anormal kanama görülebilir.
Kısırlık
Endometriozis çoğunlukla bebek sahibi olamama nedeni ile doktora danışıldığında teşhis edilir.
Endometriozis olması durumunda diğer belirti ve bulgulardan bazıları da özellikle adet dönemlerinde artan yorgunluk, ishal, kabızlık, şişkinlik, bulantı gibi belirtilerdir.
Çok şiddetli ya da az şiddetli ağrı endometriozisin derecesini göstermemektedir. Hafif endometriozis olan kişilerde çok ağrı olabileceği gibi şiddetli endometriozis olan kişilerde de az ağrı görülebilir. Endometriozis olması durumunda pelvik inflamatuar hastalıklar görülebilir. Veya yumurtalık kistleri gibi kasık ve karında ağrı oluşturacak durumlarla karıştırılabilir. Bazen de ishal, kabızlık ve karın kramplarıyla kendini gösteren huzursuz bağırsak sendromu ile de karıştırılabilir. Eğer huzursuz bağırsak sendromu endometriozise eşlik ederse hastalığın teşhisi daha da zorlaşacaktır.
Kendini birçok belirti ile belli etmesine rağmen bu belirtiler göz ardı edilince bu hastalık farkedilmez. Kadınlar hamile kalmak isteyip kalamadıkları zaman doktora danıştıklarında bu sıkıntının endometriozisten kaynaklandığı tespit edilebilir. Endometriozis olan kadınların yüzde 30-40 lık kısmında kısırlık sorunu görünmektedir. Bunun nedeni de yanlış konumlanan endometrial dokudan karın boşluğuna akan kanın vücuttan çıkabilecek yok bulamamasıdır.
Endometriozis (çikolata kisti) Tanısı Nasıl Konulur?
Hasta da endometriozis olup olmadığını tespit etmek için doktor hastaya bazı sorular sorar ve sonrasında pelvik muayene ve jinekolojik muayene ile üreme organlarında bulunan anormallikler ve endometriozise bağlı kistik yapılar tespit edilebilir.
İç organların görüntülenmesi için ultrason çekilebilir. Yüksek frekanslı ses dalgaları kullanılır. Görüntüleri net bir şekilde yakalamak için dönüştürücü adı verilen bir aygıt karın ya da vajinaya yerleştirilir. Daha net bir sonuç almak için hem vajinal hem de karından ultrason yöntemlerinin ikisi de kullanılabilir. Standart ultrason ile tanı koymak oldukça zordur. Bundan dolayı hastada endometriozis ile ilişkili kistler oluşmuşsa bunlar USG ile saptanabilir.
Bir diğer teşhis yöntemi de MR yani manyetik rezonans görüntülemedir. Burada dokular detaylı olarak incelenir bu işlem radyo dalgaları ile yapılır. MR işlemi ile tanı koyulur ve cerrahi işlemleri planlamaya yardımcı olur. Ve bu yöntem ile rahim dışına yerleşmiş endometrial dokuların yerleri ve büyüklükleri tespit edilebilir.
Bir diğer tanı yöntemi de laparoskopidir. Bu işlemde göbek deliği yakınına küçük bir kesi ile karnın içine girilir. Burada ışıklı bir kamera kullanılır buna da laparoskop ismi verilir. İnce bir tüp şeklindedir. Rahmin dışında konumlanmış endometriyal dokular varsa tespit edilir. Ve laparoskopi ile endometrial implantların yeri, kapsamı ve büyüklüğü hakkında bilgi elde edilebilir. Gerekli görülmesi halinde biyopsi de alınabilir. Bu hastalık laparoskopi işlemi ile teşhis edilir ve tamamen tedavi edilebilir. Bunun için tek bir ameliyat yeterlidir.
Endometriozis (çikolata kisti) Tedavisi Nasıl Yapılır?
Endometriozis olması durumunda tedavi için ilaç ya da ameliyat uygulanmaktadır. Bazen de ilaç kullanılmadan geçebileceği gibi bazı durumlarda da hem ilaç hem ameliyat bir arada gerekebilir. İlaç kullanımı sonucunda başarılı bir sonuç alınamazsa cerrahi yönteme başvurulur.
Adet döneminde görülen ağrı ve krampların azalması için nonsteroidal antiinflamatuar verilir. Hamilelik planı olmayan kadınlara ağrı kesici ve hormon tedavisi de başlanabilmektedir. Hormon takviyesi yapıldığında endometriozisin ağrısı azalmaktadır. Çünkğ adet dönemlerinde hormonların çce yükselip sonra düşmesi endometrial dokuların kalınlaşmasına, parçalanmasına ve kanamasına neden olmaktadır. Hormon takviyesi uygulandığında doku kalınlaşması yavaşlayabilir ve yeni endometrial doku oluşumunun önüne geçebilir. Fakat hormon tedavisi, endometriozis için geçici bir çözümdür. Çünkü tedaviyi bıraktıktan sonra belirtiler geri gelir.
Çocuk isteyen kadınlara hormon tedavisi uygulanmaz. Bundan dolayı da ameliyat yapılır. Cerrahi işlem için de laparoskopik yöntem kullanılır. Laparoskopik ameliyatta göbek deliğinden küçük bir kesi açılarak bu kesiden kist dokusu kesilip çıkarılır. Bu işlem laparoskop denilen ve ucunda kamera olan ince tüp şeklindeki alet ile yapılır.
Endometriozis belirtilerini en aza indirmek için dikkat edilmesi gereken bir diğer konu da beslenme ve yaşam tarzıdır. Vücudumuzda salgılanan östrojenin uterus iç yüzeyindeki endometriyal dokuyu kalınlaştırdığı bilinmektedir. Bundan dolayı östrojen seviyesinin düşük olması için düzenli egzersiz yapmalı, kafein ve alkol alımını sınırlamalı ve vücut yağ oranını azaltmalısınız.
Yazımızda endometriozis nedir, belirtileri nedir? Nasıl teşhis edilir ve nasıl tedavi edilir konularını ele aldık. Bahsettiğimiz belirtiler varsa doktora danışmayı ihmal etmeyiniz. Yazımızı beğendiyseniz kaliteli uyku nasıl olmalıdır isimli makalemize de göz atınız. Sağlıklı günler dileriz.
