Hepimiz yaşamak için yemek yemeye ihtiyaç duyarız. Sizlere enteral ve parenteral beslenme çeşitleri ile ilgili bilgiler vereceğiz.
Yaşamın devamlılığı için tüketeceğimiz besinlerin bazılarını hastalıklarımız yüzünden tüketemeyebiliriz. Bu durum vücudumuzun ihtiyaç duyduğu öğeleri almamızı da engeller. Örneğin midesindeki bir sorundan dolayı midesini kaybedenler ya da farklı bir sağlık sorunundan dolayı beslenmesi aksayan kişiler olabilir. İşte bu sebeplerden dolayı eksik beslenen kişilerin sağlığının korunması için enteral beslenme ve parenteral beslenme yöntemleri ile sağlıklı beslenebilirsiniz.
Enteral beslenme nedir? sorusunun kısa ve net cevabı tüp ile beslenme şeklinde özetlenebilir. Parenteral beslenme ise sindirim sistemini kullanamayan kişilere damar yolu ile yerleştirilen bir kateter yardımı ile beslenme gerçekleştirilir. Bu tarz beslenmelerde beslenme türü, şekli, miktarı ve yolu tamamen hastaya uygun ve hastaya özel olarak belirlenir. Tüm bunların yanında hastanın iyileşme süreci ile beraber normal bir şekilde yaşamlarına devam etmeleri için özel olarak planlamalar yapılır. Gelin şimdi konunun detaylarına bakalım.
Enteral Beslenme Nedir?
Enteral beslenme denilen beslenme türünde ihtiyaç duyulan besinler, tüpler kullanılarak mide ve ince bağırsaklara iletilir, beslenme bu yolla yapılır. Enteral beslenme sadece yetişkinlerde değil çocuklarda da kullanılabilen bir yöntemdir. Çocuklarda beliren beslenme bozuklukları, ihtiyaç duyulan enerjinin fazlalığı, metabolik bozulmalar gibi negatif durumlarda enteral beslenme yöntemi kullanılır. Enteral beslenme hastaların yaşamını kurtarıcı bir tedavi olmasına rağmen yaşam kalitesini oldukça düşürmektedir.
İlginizi Çekebilir: Mantar Zehirlenmesi Nedir?
Enteral beslenme özellikle aşağıdaki durumlarda zorunlu olarak uygulanmalıdır;
- Enfeksiyon ve yeme bozukluğu yaşayan hastalar
- Ameliyat sonrasında ağız yoluyla beslenemeyen hastalar
- Kanser tedavisi görenler
- Enteral beslenme bağırsak fonksiyonunu korumak ve kolestaz olasılığını azaltmak için parenteral beslenme ile kombinasyon halinde kullanıldığında yararlı olabilir.
Enteral Beslenmenin Kullanım Alanları
Enteral beslenmenin kullanım alanları aşağıdaki gibidir;
- Yüz yaralanmaları,
- Yutma güçlüğü ya da yemek borusu tıkanıklığı
- Ağızdan yiyememe
- Pankreas iltihabı
Enteral beslenmenin sakıncaları aşağıdaki gibidir;
- Fonksiyonel olmayan gastrointestinal sistem
- Bağırsak tıkanıklığı
- Şiddetli enterokolit
Enteral Beslenme Çeşitleri
Hastanın tıbbi durumuna bağlı olarak uygulanabilecek enteral beslenme yönteminin çeşidi değişkenlik gösterir. Tüpler ağız ya da burundan vücuda alınabilir. Tüpler giriş ve varış noktalarına göre isim alırlar.
- Nazogastrik (NG) tüp
- Oral gastrik (OG) tüp
- Nazoduodenal (ND) tüp
- Nasojejunal (NJ) tüpü
Bu tüpler ağız, boğaz, yemek borusu ya da midede uzun süre kalırlarsa enfeksiyon ve ülsere sebebiyet verebilir.
Parenteral Beslenme Nedir?
Parenteral beslenme ise sindirim sistemi ve yemek yeme sistemleri düzgün çalışmayan kişilerde kullanılan, tüple beslenme yöntemidir ve oldukça güvenlidir. İnsanlar yemek yiyemediklerinde ya da enteral beslenemedikleri durumlarda bu parenteral beslenme yöntemini kullanırlar.
Hastanın damarlarının içine besin enjekte edilerek hastanın besinleri alması sağlanır. Parenteral beslenmede kullanılan ürünler protein, şeker, yağ, vitamin, mineral ve ihtiyaç duyulan diğer besinlerin alınmasını sağlar. Parenteral beslenme her hasta grubu ve her yaş grubu için kullanılabilecek bir yöntemdir. Bebek, çocuk ve yetişkinlerde parenteral beslenme yöntemi ile vücudun ihtiyaç duyduğu beslenme gereksinimleri karşılanabilir. Parenteral beslenmenin uygulanma şekli ve süresi hastanın durumuna göre değişkenlik gösterebilir.
Sindirim sisteminin normal çalıştığı zamanlarda besinler mide ve bağırsaklarda parçalanır, ardından bağırsaklarda absorbe edilir. Emilen besinler kan ve vücutta gerekli duyulan yerlere kan yardımı ile taşınır. Parenteral beslenmede normal bir sindirim sisteminin temel taşları olan mide ve bağırsaklar tamamen atlanır. Beslenme kateter yoluyla kanın içinden vücuda ulaştırılır.
Enteral beslenme ve parenteral beslenme karşılaştırıldığında parenteral beslenme uygulanan hastalarda metabolik sorunlar daha sık görülür. En yaygın görülen sorun hiperglisemidir. Yaşanacak tüm sorunlardan kaçınmak için mümkün olduğu sürece enteral beslenme tercih edilmelidir.
Parenteral Beslenmenin Kullanım Alanları
Parenteral beslenmenin kullanım alanları aşağıdaki gibidir;
- Mide ve bağırsak bozuklukları
- Crohn hastalığı
- Ülseratif kolit
- Bağırsak tıkanıklığı
- Kısa bağırsak sendromu
Parenteral beslenmenin sakıncaları ve negatif karşılıkları aşağıdaki gibidir;
- Diyabet
- Kalp yetmezliği
- Karaciğer sorunları
Kimler Enteral Beslenmeli Veya Beslenmemelidir?
Enteral beslenmenin uygulanacağı kişilerde ana problem olarak mide ve bağırsak sistemlerinin düzgün çalışması bulunur. Örneğin bağırsak tırnağı olan bir kişinin bağırsağındaki kan akışının azaltılması ve kontrolünün sağlanması için enteral beslenme yöntemi tercih edilebilir.
Enteral beslenme tedavi yöntemi olarak genel olarak kısa süreli kullanılır. Enteral beslenme tedavisi uygulanan çoğu kişi tedavi sonrasında normal yeme şekline geri dönebilir.
Enteral beslenme, hareket bozukluğu ya da fiziksel engelli çocuklarda genel olarak uzun süreli kullanılarak beslenme sorunlarına çözüm niteliğinde kullanılabilir. Enteral beslenme bazı durumlarda hastaların yaşam sürelerinin uzatılması için de kullanılır. Örneğin beslenme ihtiyacını karşılayamayan ya da çok yaşlı olan kişilerde bu yöntem ile yaşam süresi uzatılabilir. Enteral beslenmenin kullanım gerekliliği her durum için ayrı ayrı değerlendirilmelidir.
Enteral beslenme hayatımızın her anında görebileceğimiz beslenme zorluğu çeken kişilerin sorunlarına çözüm bulmak amacıyla kullanılabilen bir tedavi yöntemidir. Doktorunuz hemşireniz ya da beslenme uzmanınızdan alacağınız öneriler ve tedaviye başlamanız halinde beslenme sorunlarınıza ya da içinde bulunduğunuz hastalıktan ötürü alamadığınız gıdalara çözüm olarak uygulanabilir. Hem parenteral hem de enteral beslenme, bir sebepten ötürü yaşanılan beslenme eksikliğinin giderilmesinde hayat kurtarıcı niteliktedir.
