Fesleğen Yağı Yapımı, Kullanımı ve Faydaları
Fesleğen yağı, birçok yöresel yemekte kullanılan ve aroması ile lezzet katan fesleğen bitkisinin yapraklarından elde edilen bir yağdır. Fesleğen yağı yapımı oldukça kolay ve evde yapılabilir. Fesleğen yaprakları, zeytinyağı veya başka bir bitkisel yağ ile karıştırılarak güneşte bekletilir ve ardından süzülür. Fesleğen yağı, salatalar, makarnalar, soslar ve pestolar gibi birçok yemekte kullanılabilir. Ayrıca antioksidan özellikleri sayesinde cilt sağlığı için de faydalıdır. Fesleğen yağı, kendine özgü aroması ve faydaları ile sofraların vazgeçilmezlerinden biridir.
Fesleğen Nedir?
Akdeniz’in simgelerinden, yaz ve yaz mevsimleriyle ilişkilendirdiğimiz Ballıbabagiller ailesinden bir bitki olan fesleğen, hoş kokusu yanı sıra yemeklerin, tatlıların ve pek çok lezzetin vazgeçilmez bir parçasıdır. Boyu 20 ile 60 cm arasında değişen fesleğenin yeşil tonları, açıktan koyuya kadar farklılık göstermektedir. Yaprakları 5 cm’e kadar uzayabilen fesleğen, çok yumuşak bir dokuya sahiptir, dokunulduğunda anında hoş kokusunu hissettirir.
Haziran ile Eylül ayları arasında, üstteki yaprakların üzerine yerleşen pembe ve sarı-beyaz renkli çiçekler açan fesleğen, “reyhan otu” adıyla da bilinir. Gövdesi dik olup, tüysüzdür ya da hafifçe tüylüdür. Oval, küçük ve parlak siyah meyveleri bulunur.
Fesleğen, tek yıllık bir bitki olup, her yaşta insan için güzel bir ev hediyesidir. Ilıman iklimi seven fesleğen, ana vatanı Hindistan olmak üzere, dünyanın dört bir yanındaki ılıman bölgelerde yetişebilir. Sıcak ve kuru havayı tercih ederken, soğuğa ve sert rüzgâra dayanamaz. Güneşi sever ve bol suya ihtiyaç duyar. İlgisiz ve susuz bırakılırsa kolayca ölebilir.
Fesleğen, İtalyan mutfağının en sevilen malzemelerinden biridir ve Tayland yemeklerinde de sıkça kullanılır. Akdeniz tipi fesleğen tatlı bir aroma ve yumuşak bir tadıyla bilinirken, Asya fesleğenleri daha büyük ve mora çalan yapraklara sahiptir ve pembe çiçekler açarlar. Limon fesleğeni limon tadı verirken, tarçın fesleğeni tatlı bir tarçın notası taşır. Afrika’da yetişen mavi fesleğen ise naneli bir tat sunar.
Fesleğen, sadece güzel kokusu ve lezzeti ile değil aynı zamanda sağlık yararlarıyla da bilinir. İçeriğindeki antioksidanlar, anti-inflamatuar ve antikanserojenik özellikleri sayesinde sağlık açısından faydalıdır. Ayrıca, stresi azalttığı, bağışıklık sistemini güçlendirdiği ve sindirim sistemini düzenlediği bilinmektedir.
Evde fesleğen yetiştirmek oldukça kolaydır. Fesleğen tohumlarını doğrudan toprağa veya bir saksıya ekebilirsiniz. Toprağın nemli ve iyi drene edilmiş olması önemlidir. Fesleğen bitkisinin yetiştiği ortamda yeterli güneş ışığı ve nem bulunması gerekmektedir.
Sonuç olarak, fesleğen güzel kokusu, lezzeti ve sağlık yararları nedeniyle her yaşta insan için harika bir ev hediyesi olabilir. Evde yetiştirilmesi de oldukça kolaydır.
Fesleğen çeşitleri arasında en popüler olanı, dünya mutfaklarında en yaygın kullanılanı Akdeniz fesleğenidir. Tatlı aroması, yumuşak tadı ve hafif limonumsu notaları ile yemeklere eşsiz bir lezzet katar. Akdeniz ikliminin hüküm sürdüğü bölgelerde bol bol yetişir ve İtalyan mutfağı başta olmak üzere birçok ülkenin yemeklerinde kullanılır. Fesleğenin birçok çeşidi olsa da, Akdeniz fesleğeni mutfaklarda vazgeçilmezdir.
Fesleğen Yağının İçeriğinde Neler Vardır?
Fesleğen yağı bünyesinde, linalol, sineol, öjenol, sitral, limonen, metil kavikol ve terpinol gibi bileşenleri barındırır. Bunun yanında A, B6, C ve K vitaminleri ile birlikte demir ve kalsiyum yüksek oranda bulunmaktadır.
Fesleğen Yağı Yapımı ve Nasıl Yapılır?
Fesleğen yağı, marketlerde rahatlıkla bulabileceğiniz bir üründür. Ancak, bu güzel kokulu ve lezzetli yağı evde kendiniz de kolayca hazırlayabilirsiniz. İhtiyacınız olan malzemeleri toplayıp aşağıdaki adımları takip ederek pratik bir şekilde fesleğen yağı yapabilirsiniz:
- Yaklaşık bir avuç taze fesleğen yaprağı ve 1 su bardağı sızma zeytinyağı gibi malzemeleri hazırlayın.
- Fesleğen yapraklarını yıkayın ve kuruması için bir kağıt havluyla kurulayın.
- Fesleğen yapraklarını blender veya mutfak robotunda küçük parçalara ayırın.
- Küçük parçalara ayrılmış fesleğen yapraklarını cam bir kavanoza koyun.
- Sızma zeytinyağını fesleğen yapraklarının üzerine dökün.
- Kavanozun kapağını sıkıca kapatın ve kavanozu birkaç kez çalkalayın.
- Kavanozu güneş ışığı almayan bir yerde 2-3 hafta boyunca bekletin.
- 2-3 haftanın sonunda, fesleğen yağınızı süzerek cam bir şişeye aktarın.
Evde kolayca hazırlayabileceğiniz bu fesleğen yağı, yemeklerinize lezzet ve aroma katacaktır. Farklı otlarla da aynı yöntemi kullanarak zevkinize göre yağlar hazırlayabilirsiniz.
Fesleğen yapımı için izlenmesi gereken adımlar şunlardır:
- Fesleğen yapraklarını yıkayın ve kurulayın.
- Fesleğen yapraklarını küçük parçalara ayırın ve bir cam kavanoza yerleştirin.
- Saf ve doğal bir zeytinyağı kullanarak, fesleğen yapraklarının iki katı miktarda zeytinyağı kavanoza dökün.
- Kavanozun kapağını sıkıca kapatın ve kavanozu güneş almayan bir yerde 20-30 gün arası bekletin.
- Kavanozu zaman zaman hafifçe çalkalayarak içindeki malzemeleri karıştırın.
- Bekleme süresi tamamlandığında, fesleğen zeytinyağı karışımınızı bir bez veya tülbent yardımıyla süzün.
- Süzme işlemi tamamlandığında, elde ettiğiniz yağı koyu renkli bir şişeye aktarın ve etiketleyerek muhafaza edin.
Hazırladığınız fesleğen yağı, yemeklerinize hoş bir aroma ve lezzet katabilir. Bu kolay tarif ile farklı otlar kullanarak kendinize özgü yağlar hazırlayabilirsiniz.
Elde ettiğiniz yağı, koyu renkli bir şişeye aktardıktan sonra, serin ve karanlık bir yerde saklayın. Buzdolabında da saklayabilirsiniz. Bu şekilde muhafaza ettiğiniz takdirde, yaklaşık bir yıl kadar bozulmadan kullanabilirsiniz.
Bir hatırlatma olarak, hazırladığınız yağı kullanmadan önce şişeyi iyice çalkalayın. Ayrıca, her kullanımdan sonra yağı yeniden buzdolabında saklamayı unutmayın.
Fesleğen Yağı Yapımında Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Bilgiler
Bitkilerin şifalı etkileri, içerdikleri uçucu yağlar sayesinde oluşur. Bu nedenle, bitkiyi taze olarak Güneş’in en tepede olduğu vakitlerde toplamanız daha faydalı olabilir. Çünkü bu saatlerde bitki daha yoğun uçucu yağa sahip olabilir.
Ancak, taze bitki toplama imkânınız yoksa endişelenmeyin. Kuru bitkileri kullanarak da yağ üretebilirsiniz. Aktarlardan kolaylıkla edinebileceğiniz kuru bitkileri kullanarak da şifalı yağlar hazırlayabilirsiniz.
Ancak, taze bitkilerin daha fazla fayda sağladığını unutmamalısınız. Bu nedenle, mümkün olduğunca taze bitkileri kullanmaya özen gösterin. Koklamak için bir gülü koklamanız, burnunuza gelen koku da bu bitkinin içinde bulunan uçucu yağlardan kaynaklanmaktadır.
Fesleğen Yağı Nasıl Kullanılır?
Fesleğen, taze dalları ve tohumlarıyla birlikte uçucu yağ taşıyan bir bitkidir. Bu yağın içeriğinde, özellikle estragol, linalol, cineol ve pinene gibi bileşenler bulunur. Fesleğen yağı, dahilen kullanıldığında çaylara, cilt bakımı karışımlarına, çeşitli kürlere ve yemeklere eklenerek kullanılabilir. Ancak, dahilen kullanımında dikkatli olunması gereklidir ve günde bir kez 2-3 damladan fazla tüketilmemelidir.
Fesleğen yağı harici kullanımlar için de oldukça faydalıdır. Ancak, saf halde kullanılmamalıdır çünkü bu durumda zararlı olabilir. Taşıyıcı yağlar ile karıştırılarak kullanılması önerilir. Örneğin, jojoba yağı, avokado yağı veya susam yağı gibi taşıyıcı yağlar ile karıştırılabilir. Uçucu yağlar suda çözünmediği için, banyo suyuna karıştırmak istenirse önce süt, karbonat, deniz tuzu veya taşıyıcı yağlar gibi başka malzemelerle karıştırılmalıdır. Bu şekilde kullanıldığında, fesleğen yağı cilt bakımı ve masaj yağı olarak da kullanılabilir.
Baharat ve Tatlandırıcı Olarak Fesleğen
Fesleğen, yemeklere lezzet ve aroma katmak için kullanılabilecek çok yönlü bir baharattır. Özellikle et ve balık yemeklerinde kullanılarak lezzetleri arttırır. Zeytinyağlı yemeklerde ve domatesli yemeklerle birlikte tüketilmesi önerilir. Salata soslarına sarımsak ve zeytinyağı ile eklenebilir ve özellikle mozarellalı salataların vazgeçilmez bir malzemesidir.
Pesto sosu olarak yapılan fesleğenli sos, makarna ve pizza gibi İtalyan yemekleriyle uyumlu olmakla birlikte, domates sosuna da lezzet katar. Meyveli soğuk içeceklerde, frozen ve smoothie’lerin içine birkaç damla eklenerek farklı bir aroma elde edilebilir.
Ancak, fesleğen yağından bahsederken belirttiğimiz gibi, harici kullanımda dikkatli olunmalı ve mutlaka taşıyıcı yağlarla karıştırılmalıdır. Ayrıca, fesleğen alerjisi olan kişilerin kullanımından kaçınmaları önerilir.
Çay Olarak Fesleğen
Fesleğen çayı sindirim sistemi için oldukça yararlıdır ve mideyi yatıştırıcı etkisi vardır. Aynı zamanda bağırsak sağlığına faydalıdır ve gaz problemlerini ortadan kaldırabilir. Fesleğen çayının idrar yolu hastalıklarına karşı da etkili olduğu bilinmektedir. Hem taze fesleğen yapraklarından hem de kuru fesleğen yapraklarından hazırlanabilen çaylara, birkaç damla fesleğen yağı eklenerek daha da güçlü hale getirilebilir.
Koku ve Uçucu Yağ Olarak Fesleğen
Fesleğen yağı, sadece parfümeride değil, aromaterapide de kullanılan bir yağdır. Evlerde ve ofislerde yayılan hoş bir koku sağlamak için kullanılabilir. Özellikle lambaların üzerine birkaç damla damlatarak, ısıtıldığında etrafa sakinleştirici, dinlendirici ve nefes almayı kolaylaştırıcı aromalar yayılmasını sağlayabilirsiniz. Bu yöntem, fesleğen yağı ile oluşturulan doğal bir hava temizleyici olarak da kullanılabilir.
Öksürük Kesici Olarak Fesleğen
Fesleğen tohumlarının sıklıkla kullanıldığı sektörlerden birisi de ilaç sektörüdür. Evinizde de öksürüğe iyi gelmesi sebebi ile kullanabilirsiniz. Kaynar suya damlatılacak birkaç damla fesleğen yağı, etkisini daha çok katlayacaktır.
Haşereyi Kovmak İçin Fesleğen
Fesleğen bitkisi ve yağı pek çok alanda kokusu ve görüntüsü için kullanılmaktadır. Güzel kokusu ile ortamın havasını değiştirmektedir. Ayrıca fesleğenin sinekleri uzaklaştırma özelliği de bulunmaktadır. Yeni doğan bebeklerin yanında bu özelliği ile sıklıkla kullanılır.
Arı Sokması Durumunda Fesleğen Kullanımı
Fesleğen yağı, arı sokması sonrası oluşan acı ve şişliği hafifletmek için kullanılabilir. Ancak, fesleğen yağının saf halde cilde uygulanmaması gerektiğini unutmamalısınız. Fesleğen yağı, su ya da taşıyıcı yağlarla inceltilerek kullanılmalıdır. Arı sokması sonrası oluşan bölgeye, bir pamuk yardımıyla hafifçe uygulayabilirsiniz. Fesleğen yağının anti-enflamatuvar özellikleri nedeniyle, acıyı ve şişliği azaltmaya yardımcı olabilir. Ancak, ciddi bir alerjik reaksiyon veya komplikasyon durumunda, bir sağlık uzmanına danışmanız önemlidir.
Fesleğen Yağının Faydaları Nelerdir?
Fesleğen yağı, sadece aroma artırıcı değil aynı zamanda sağlık sorunlarını tedavi etmek için de kullanılabilecek değerli bir bitkisel yağdır. İçeriğinde A, B6, C ve K vitaminleri gibi birçok besin ve demir, kalsiyum gibi mineraller de bulunur. Ayrıca, linalol, sineol, öjenol, sitral, limonen, metil kavikol ve terpinol gibi bileşikler içerir ve bu bileşikler sayesinde antienflamatuvar etkileri vardır. Bu özellikleri nedeniyle fesleğen yağı, birçok sağlık sorunu için faydalıdır.
Fesleğen Yağı Antibakteriyeldir
Antimikrobiyal, antiviral ve güçlü bir antifungaldir. İçeriğindeki magnezyum ve beta-karoten sayesinde ve antioksidan etkisiyle kalp sağlığı için faydalıdır.
Fesleğen Yağı Vücudu Temizleyici Etkisi Vardır.
Cilt bakımında faydalıdır. Sivilce ve akneleri geçirmeye yardımcıdır. Cildi rahatlatıcı bir etkisi vardır. Cilt lekelerini geçirir ve ciltteki kuruluğu alır.
Fesleğen Yağı Selülitleri Geçirmeye Yardım Eder
Elde edilen fesleğen yağı, ağız içi yaraların hızlı bir şekilde iyileşmesine yardımcı olabilir. Fesleğen yağı, gargara olarak kullanılan suya birkaç damla damlatılarak kullanılabilir. Ayrıca, yüksek magnezyum içeriği sayesinde masaj yağı olarak kullanıldığında, kan damarlarını ve kasları rahatlatarak kardiyovasküler sistem için faydalı olabilir. Kan dolaşımını düzenleyerek kalp ritmi bozukluklarını gidermeye de yardımcı olabilir.
İçeriğindeki beta-kariyofil sayesinde artrit ve inflamatuar bağırsak hastalıklarının tedavisinde etkilidir. Öksürüğü keser, bronşitin etkilerini azaltır. Astım tedavisinde kullanılır. Bunun için buharı yapılarak kullanılabilir.
Baş dönmesini ve baş ağrısını giderir. Özellikle migren sorunu olanların şifa bulmasına yardımcı olur. Bu etkisi için de buharı yapılarak kullanılabilir.
- Bağışıklık sistemi problemlerini azaltır. Hazımsızlığa iyi gelir, spazm çözer.
- İdrarı artıran ve gaz söktüren etkiye sahiptir.
- İdrar yolları antiseptiğidir.
- Kandaki ürit asit seviyesini azalttığı için gut hastalığına iyi gelir.
- Mide ağrılarını azaltır.
- Arı sokmalarına karşı etkilidir. Sokma nedeniyle oluşan şişlik ve acıyı azaltır.
- Kokusu sayesinde sivrisineği, tahtakurusunu ve diğer haşereyi bulunduğu ortamdan uzak tutar.
- Aromaterapide kullanılır. Uyarıcı etkisi ile, konsantrasyon sorunu çekenlerin dikkatini toplamasına yardımcı olur.
- Sinir hastalıklarına iyi gelir. Stresi ve anksiyeteye bağlı bozuklukların etkisini azaltır. Depresyon ve histeri tedavisinde de kullanılır.
- Stres kaynaklı cinsel sorunları ve uyku problemini azaltmaya yardımcı olur.
- Kokusu sinekleri ve diğer uçan haşereyi bulunduğu ortamdan uzaklaştırır.
Fesleğen Yağı ile Selülit Tedavisi Nasıl Olur?
Fesleğen yağının kadınların çokça şikayet ettiği, portakal kabuğu görünümlü selülitleri geçirici etkisi de söz konusudur. İşte bu tedavi için evde hazırlayabileceğiniz pratik kür için bilmeniz gerekenler:
Gerekli malzemeler
- 500 gram susam yağı
- 30 gram taze biberiye
- 20 gram taze fesleğen
- 10 gram fesleğen yağı
- 10 gram kafur
- 5 adet limon
- Büyükçe bir cam kavanoz (şeffaf olması daha iyi olur)
Yapılışı
Susam yağını diğer malzemelerle bir kase içerisinde karıştırın.
Karışımı bir cam kavanozun içine alarak ağzını sıkıca kapatın ve Güneş gören bir yerde iki hafta boyunca bekletin.
Bu süre içinde aklınıza geldikçe kavanozu hafifçe çalkalayın.
İki haftanın sonunda, kavanozun ağzını açın ve içeriğini temiz bir bez ya da tülbent yardımıyla süzün.
Karışımın üzerine 5 tane limonun suyunu ekleyin.
Hazırladığınız karışımı serince bir ortamda temiz bir kap içerisinde muhafaza edin.
Karışımı, bacaklarınıza ve kalçanıza aşağıdan yukarıya doğru masaj yaparak gün aşırı sürün.
Önemli Bir Not
Fesleğene alerjisi olanların fesleğen yağını kullanmaması gerekir.
Her şeyin olduğu gibi fesleğen yağının da fazlası zararlıdır. Yüksek dozda ve sık kullanımı sakıncalıdır.
Hamilelerin ve emzirme sürecindeki kadınların kullanmaması tavsiye edilir.
Bebeklere ve küçük çocuklara kullandırılmamalıdır.
Çok ciddi böbrek ve karaciğer rahatsızlığı olanların doktorlarına başvurarak kullanmaları tavsiye edilir.
Kullanırken göze tatbik edilmemeli ve gözle temas etmemesine dikkat edilmelidir.
Ayrıca Muşmulanın faydalarını anlattığımız yazıyı da unutmayın.
