Heimlich Manevrası Nedir? Heimlich Manevrası Nasıl Uygulanır?

Reklamlar

Heimlich manevrası, temel olarak soluk borusuna kaçan bir cisim dolayısıyla üst solunum yolu tıkanıklığı ya da boğulma meydana getiren durumlarda acil müdahale uygulamasıdır.

İlkyardım prosedüründe yer alan ve hayat kurtarıcı tekniklerden birisi olan heimlich manevrası, belli şartlar altında uygulanır. Bazı küresel dernekler tarafından ve protokollerce önerildiği şekilde, manevra uygulamadan önce soluk borusuna cisim kaçan kişi öksürmeye teşvik edilmeli ve bu mümkün değilse karna ya da görse baskı uygulamak ve diyaframı baskılamak şeklinde müdahale yöntemi olan heimlich manevrası tercih edilmelidir.

Diyaframın alt kısmına uygulanan bu baskı dolayısıyla akciğerler sıkışarak nesne baskı ile dışarı atılmaya çalışılır. Soluk borusuna kaçan nesne dolayısıyla nefessiz kalmak gibi durumlar çok acil müdahale gerektiren hayati bir sorun olduğu için heimlich manevrasını bilmek; hayat kurtarıcı bir bilgi sahibi olmak mânâsına gelir. Peki heimlich manevrası nasıl yapılır?

Heimlich Manevrası Nasıl Uygulanır?

Bu uygulama öncelikle yetişkinlerde ve çocuklarda; aynı zamanda bebeklerde farklı şekillerde yapılır. Çünkü vücuda bir baskı uygulanır ve bu baskının şiddeti yetişkin ve çocuklarda farklı uygulanmalıdır. heimlich manevrasının temel amacı; nefes borusuna kaçmış olan yabancı bir cismin karın boşluğundaki baskı neticesinde çıkarılmasıdır.

Yukarıda sözü edildiği şekilde uygulamaya geçmeden önce ilk yapılması gereken şey; boğazına yabancı bir cisim kaçtığı fark edilen ve nefes almakta zorluk çeken kişiyi öksürmeye teşvik ederek; müdahaleye gerek olmadan cismi çıkarılmasını amaçlamaktır.

Heimlich manevrası bebekler üzerinde sırta vurularak uygulansa da; yetişkinlerde bu şekilde müdahale edilmesi tavsiye edilmez. Çünkü bu şekilde boğazı tıkayan cisim daha aşağı yerleşerek yeri sağlamlaşabilir ve bu durum, nefes alma payını daha da daraltabilir. Bu sebepten dolayı boğazına bir şey kaçmış olduğu fark edilen kişinin sırtına vurmak yanlış bir uygulamadır.

Bu aşamadan sonra kişi öksüremiyor ya da öksürürse de soluk borusundaki cismi çıkaramıyorsa müdahale aşamasına geçilmelidir.

• Heimlich manevrası uygulanacak kişiye ayaktayken ya da oturur şekilde arkadan sarılmak gerekir.
• Daha sonra bir elin baş parmağı kişinin midesinin üzerine denk gelecek şekilde yumruk yapılır ve diğer el ile kavranır. Yumruk yapılan el içe doğru ve yukarı şekilde 5-6 defa kuvvetli bir şekilde kişinin kendisine doğru çekilir.

Müdahale uygularken, bu adımları bilmekle beraber; baskı uygulanacak yeri doğru tespit etmek de önemlidir. Özellikle temel ilkyardım eğitimleri aracılığıyla kolay bir şekilde bu teknikler ayrıntılarıyla öğrenilebilmektedir. Şimdi bebeklere heimlich manevrasının nasıl uygulanabileceğini anlatalım:

Bebeklerde Heimlich Manevrası Uygulama

Heimlich manevrası nasıl yapılır? Bu sorunun cevabı; uygulanan kişinin yetişkin, çocuk ya da bebek olmasına göre değişiklik gösterir. Bir yetişkinin solunum yolu tıkanmasında diyaframa uygulanacak baskı daha fazla olurken; bebeklerin daha hassas bir bünyeye sahip olmalarından ve küçük olmalarından dolayı farklı bir heimlich manevrası yöntemi uygulanır.

Küçük bir çocukta ya da bebekte uygulanabilecek bu tekniği uygulamadan önce; bir bebeğin soluk borusunun tıkandığını anlamanın yoluna değinelim. Bebekte soluk borusu tıkanması olup olmadığını anlayabilmenin en iyi yöntemi ses çıkarıp çıkarmadığını gözlemlemektir. Soluk borusu tıkanıklığı olan bir bebek ağlamaya çalışsa da ses çıkartamayacağı için bu durumda, hemlik manevrası uygulanması gerektiği düşünülebilir. Hemlik manevrası bebeklerde şu şekilde uygulanır:

• Öncelikle bebeğin yüzü yere bakacak biçimde manevrayı uygulayacak kişinin koluna yatırılır; bu esnada yatırılan kol vasıtasıyla bebeğin başı ve boynu desteklenir.
• Bu işlemleri uygularken dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta; bebeğin ağzının kapanmadığından ve boynunun eğik şekilde olmadığından emin olmaktır.
• Bebek doğru biçimde boyluca kola uzatıldıktan sonra sırt bölümüne ve omzun tam ortasına gelecek şekilde avuç içiyle 5 defa kontrollü olarak aşağıdan yukarıya doğru vurulur. Yetişkin bir insana uygulanan baskı kadar yoğun bir baskı uygulanmamalıdır ancak cismi çıkarmaya yardımcı olacak kadar yeterli olmalıdır.
• Bu işlem bir kere uygulandıktan sonra soluk borusundaki cismin çıkıp çıkmadığı kontrol edilmeli ve ona göre devam edilmelidir. Cismin çıktığı ise bebeğin ağlamaya başlamasından ve tabii ki nefes almaya, öksürmeye başlamasından anlaşılır.
• Bu yöntemlerde bebeğin soluk borusundaki cisim çıkartılamıyorsa, diğer heimlich manevrası yöntemi olan; göğse baskı yaparak çıkarılmalıdır. Bu manevrayı uygulamak için de bebeğin yüzü yukarıya doğru bakacak şekilde dizlerin üzerine yatırılması gerekir. Bu pozisyonda önemli olan bebeğin kafasının vücuduna göre biraz daha aşağıda olması gerektiğidir. Yine bu yöntemde de bebeğin kafası desteklenmeli ve boşta bırakılmamalıdır. Pozisyon ayarlaması yapıldıktan sonra iki parmak ile bebeğin göğüs kafesinin alt ve orta kısmına 5 defa sıra ile baskı uygulanır.

Yukarıdaki yöntemler; heimlich manevrasının bebekler üzerinde denenebilecek yollarıdır. Zaman zaman heimlich manevrası tam tıkanıklık üzerinden de sorular yöneltilmektedir. Tam tıkanıklık, kişinin soluk borusunda nefes alacak payının kalmaması ve kızarma, morarma gibi belirtilerle bunun anlaşılması durumudur. Bu durumda heimlich manevrası acil olarak yapılmalıdır ve hastanın en kısa sürede nefes almaya başlaması sağlanmalıdır.

Hemlik Manevrasını Kendimize Uygulama

Kendimize heimlich manevrası yapmayı bilmek de en az diğeri kadar önemlidir. Zira soluk borusu tıkandığında bir ortamda yalnız olunabilir ve kişinin kendisine bu yöntemi uygulaması gerekebilir. Kişi kendisine hemlik manevrası uygulayacağı zaman; ilk yapması ve denemesi gereken şey soğukkanlı olmaya çalışması ve öksürmeyi denemesidir. Eğer bu yöntemle boğaza takılan cisim çıkartılamıyor ise, heimlich manevrasına geçmek gerekmektedir.

Kişi kendisine heimlich manevrası yaparken elini yumruk yapar ve karın ile göğüs kafesinin tam ortasına elini koyarak; diğer eliyle de kendine doğru kuvvetlice çeker. Bu işlem işe yaramadıysa kişinin kendisine baskı olarak uygulayabileceği sert bir zemin bulması gerekir. Bu işlem için masa, sandalye ve tezgah tarzı bir bölge ideal olacaktır.

Bu uygulama da; yumruğu yine karın ile göğüs kafesi arasına yerleştirdikten sonra, alt kısma sert cismi yerleştirme yoluyla yapılır. Bu sayede uygulanan baskı çok daha fazla olacağı için cismin çıkması daha kolay olacaktır. Yukarıda sayılan öksürme, yumrukla kendine çekme ve sert bir cisimle baskı uygulama yöntemleri cisim çıkana kadar tekrarlanır.

Hayvan Isırmalarında İlkyardım Nasıl Olmalıdır? adlı yazımızı da okuyabilirsiniz.