İdrardan Kan Gelmesi Sebebi ve Tedavisi
İdrardan kan gelmesine hematüri denmektedir. Peki idrardan kan gelmesi sebebi nedir ve tedavisi nasıl yapılır? Eğer kan gözle görülür miktarda ise buna makroskopik hematüri denmektedir. Kan idrarda gözle görülmüyor laboratuvar incelemeleri sonucunda görülüyorsa buna da mikroskopik hematüri denmektedir.
İdrardan Kan Gelmesi (Hematüri) Nedir?
İdrardan kan gelmesinin birçok sebebi vardır. Ciddi bir sağlık sorunundan kaynaklanabilir. Bir kere bile kan görülse hemen doktora başvurulmalıdır. Ve idrarda gözle görülmeyen ama mikroskop ile tespit edilecek kadar olabilir. Bunun için de idrar tahlili yapılmalıdır.
İdrardaki kanın rengi pembe, kırmızı veya kola renginde olabilir. Az miktarda kan ile bile idrarın rengi değişebilir. Kanama sırasında çoğunlukla ağrı olmaz. Fakat idrara kan pıhtısının geçmesi ağrılı olabilir. Hematüri yani idrardan kan gelmesi hastalarda başka belirti ve bulgularla birlikte de görülebilir.
İdrardan Kan Gelmesi (Hematüri) Neden Olur?
İdrardan kan gelmesi böbrekten kırmızı kan hücresinin idrara sızması ile meydana gelebilir. Hematüriye yol açabilecek durumlar:
İdrar Yolu Enfeksiyonları
Bakteriler idrarın çıktığı kısımdan vücuda girer ve enfeksiyon oluşturabilir. İdrar yolu enfeksiyonları özellikle gebelerde takip edilmeli ve tedavi edilmelidir. Özellikle kadınların en az bir kere başına gelen bir durumdur. İdrar yolu enfeksiyonu olması halinde sık idrara gitme ihtiyacı, idrar yaparken ağrı ve yanma, kötü kokulu idrar gibi belirtiler olacaktır. Yaşı büyük olan kişilerde idrar yolu enfeksiyonu belirti vermez yapılan idrar tahlili ile ortaya çıkar.
Böbrek Enfeksiyonları (Piyelonefrit)
İdrar çıkışının olduğu yerden idrar yoluna giren bakteriler böbrekte enfeksiyon oluşmasına neden olabilir. Bazı durumlarda bakteriler kan yoluyla da böbreğe kadar ulaşabilmektedir. Böbrek enfeksiyonlarının diğer adı da piyelonefrittir. Bunun belirtileri idrar yolu enfeksiyonu ile benzerlik göstermektedir. Piyelonefritte olan hastalarda idrar yolu enfeksiyonlarına ek olarak ateş ve yan (böğür) ağrısı görülebilir.
Böbrek Taşı
İdrarın içinde bulunan mineraller böbrek ve mesane duvarında yoğunlaşıp kristalize olabilir. Zamanla oluşan kristaller sertleşir ve taş halini alır. Taşların büyük bir kısmı ağrısız bir şekilde idrar ile vücuttan atılır. Fakat bazı taşlar idrar yolunda tıkanıklığa neden olur veya büyük oldukları için ağrı oluşumuna neden olabilir. Hem büyük hem de küçük taşlar idrardan kan gelmesine neden olabilir. Hem kasık ağrısı hem de idrardan kan gelmesi ikisi de varsa akla ilk gelen böbrek taşıdır.
Prostat Büyümesi
Prostat mesanenin hemen altındadır. İdrar çıkışının etrafını saran bir organdır. Özellikle erkeklerde kırklı yaşlardan sonra büyümeye başlar. Prostat büyümesi olunca prostat üretraya baskı yapar ve idrar çıkışını önemli ölçüde engelleyebilir.
İyi huylu prostat büyümesi (Benign Prostat Hiperplazisi, BPH)
Eğer erkeklerde idrar yaparken zorlanma ve sık idrara gitme gibi belirtiler varsa akla iyi huylu prostat büyümesi gelir. Özellikle idrardan kan gelmesi bu ihtimali güçlendirir. Prostat bezinin enfeksiyonu olan prostatit de buna benzeyen belirtilerin oluşmasına yol açabilir.
Böbrek Hastalığı
Böbreklerin bazı nedenlere bağlı olarak filtreleme görevini yerine getirememesine glomerulus denmektedir. Böbrek iltihaplanmasının birçok nedeni olabilir. Ve bu duruma glomerulus denmektedir. Glomerulusa neden olan hastalıklar diyabet gibi sistemik hastalıklar, viral enfeksiyonlar, vaskülitler ve immün sistem problemleridir. Özellikle mikroskobik hematüri ile belirti vermektedir.
Kanser
Böbrek, mesane ve prostat kanserleri ilerlemesi ile idrarda kanama meydana gelebilir. Eğer bu kanserler çok ilerlemediyse ilk evrelerine ise belirtiye sebep vermezler. Belirtiye sebep vermemesi de tedavinin gecikmesine ve hastalığın ilerlemesine neden olacaktır.
Genetik Hastalıklar
Orak hücreli anemi kırmızı kan hücrelerinde şekil bozukluğuna sebep olabilmektedir. Bu hastalık hem idrar tahlili sonucunda kan görülmesine hem de gözle görülebilen kana sebep olabilir.
Az önce bahsettiğimiz gibi böbrek filtreleme işlevini yerine getiremezse glomerulus yapıları da genetik bir rahatsızlık olan Alport sendromundan etkilenebilir. Bu sendrom sonucunda da hastalarda idrarda kan görülebilir.
Böbrek Yaralanması
Kaza, spor yaralanmaları gibi durumlarda böbrek yaralanması meydana geldiyse böbreklerde ciddi ölçüde hasar olması durumunda idrarda kan görülebilir.
Bazı İlaçlar
Kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar ve bir antibiyotik olan penisilin idrarda kanamaya neden olabilir. Aspirin, heparin gibi kan sulandırıcı (antikoagülan) kullanımı, mesanede kanamaya neden olabilecek durumlar da idrarda kan görülmesine neden olabilmektedir.
Ağır Egzersiz
Çok yoğun ve ağır egzersizler sonucunda idrarda gözle görülebilir bir kanama meydana gelebilir. Bunun neden meydana geldiği tam olarak anlaşılmasa da egzersiz sırasında mesanenin travmaya maruz kalması, dehidratasyon (sıvı eksikliği) veya uzun süren aerobik hareketlere bağlı kırmızı hücre yıkımı gibi olaylar idrara kan sızmasına sebep olacağı düşünülmektedir. Ağır egzersize bağlı idrarda kan gelmesi özellikle atlerlerde görülür. Ancak ağır idman yapan herkeste hematüri görülebilir. Egzersiz sonrası idrarında kan gören kişiler; bu durumun spordan kaynaklandığını düşünerek görmezden gelmemeli, mutlaka bir doktora başvurmalıdır.
Kadınlarda adet döneminde idrar kan ile karışacağı için idrardan kan gelebilir. Fakat adet dönemi bittikten sonra da idrardan kan geliyor mu buna dikkat edilmelidir. Devam ediliyorsa doktora danışılmalıdır.
Hematüri Tanısı ve Tedavisi Nasıldır?
Hematüri yani idrardan kan gelmesi durumunda bunun neden meydana geldiği ilk olarak belirlemelidir. Hasta bu şikayet ile doktora gittiğinde altında yatan sebebi bulmak için çeşitli testler yapılır.
Hastalığın tanısı koyulmadan öncelikle hastanın öyküsü ve tıbbi geçmişi dinlenir. İdrardan kan gelmesine sebep olacak bir hastalık hastanın geçmişinde var mı ona bakılır. Sonrasında hasta muayene edilir ve hastalığa bağlı fiziksel bulgular tespit edilmeye çalışır.
İdrardan kan gelmesi durumunda ilk olarak idrar tahlili yapılmalıdır. Kan tahlili ile idrar yolu enfeksiyonu, böbrek taşı gibi hastalıklar tespit edilir. Başka bir nedenle idrar tahlili yaptıran hastalarda da mikroskopik hematüri çıkabilir.
İdrardan kan gelme durumu olan hastalarda kanama devam ediyor mu bunu anlamak için idrar tahlili yapılmalıdır.
Hematürinin neden olduğu tespit etmek için ultrason, BT, MR gibi yöntemlerden faydalanılmalıdır.
İdrar yolundan mesaneye doğru ucunda kameranın olduğu bir tüpün ilerletildiği işleme sistoskopi denmektedir. Bu işlemin amacı üretra ve mesanede hastalıkla ilgili bulguların olup olmadığını kontrol etmektir.
Böbreklerden doku alınıp incelenmesi yani böbrek biyopsisi glomerülonefrit gibi hastalıkların teşhisinde kullanılır.
Bu rahatsızlığın tedavisi de kanamaya neden olan etkene göre değişir.
Hematürinin nedeni idrar yolu enfeksiyonu ise hastaya antibiyotik tedavisi verilecektir. Böbrek taşı ise hastanın ağrısını azaltacak ve taşın daha idrar yollarından daha rahat geçmesine yarayacak ilaçlar kullanılır. Böbrek taşı lazer ile kırılarak tedavi edilir. Bu yönteme ESWL denir. Ses dalgaları kullanılarak büyük taşlar küçük hale getirilir. ESWL işleminde hastaya hafif dozda anestezi verilir ve o şeklide uygulanır. Bu işlem genellikle bir saat kadar sürer.
Prostat büyümesi olması durumunda da ilaç tedavisi de cerrahi işlem de seçenekler arasındadır.
Hematüri rahatsızlığı ile karşılaşmamak için bazı durumlara karşı önlem alınabilir. Alınabilecek önemler şunlardır;
- İdrar yolu enfeksiyonu olmamak için bol sıvı tüketmeye, cinsel ilişki sonrasında idrarı tutmamaya ve temizlik kurallarına dikkat edilmelidir.
- Böbrek taşı oluşumunun önüne geçmek için fazla tuzlu besinler tüketilmemelidir. Ispanak ve pancar tüketimi sınırlandırılmalıdır.
- Özellikle erkeklerde 40lı yaşlardan sonra oluşan prostatın kötü huyluya yani prostat kanserine dönüşmemesi için yeterince sıvı tüketildiğinden emin olunmalı ve eğer kullanılıyorsa sigara bırakılmalıdır.
İdrardan kan gelmesi yani hematürinin enfeksiyon kanser, prostat büyümesi ve böbrek taşı gibi birçok farklı nedeni vardır. Bu rahatsızlıklardan dolayı idrarda kan görülebilir. Bu yönde sorunu olan kişiler vakit kaybetmeden doktora danışmalı ve gerekli taramalardan geçmelidir.
Yazımızda sizler için idrardan kan gelmesi yani hematüri neden olur, nasıl tedavi edilir. Konularını ele aldık. Böyle bir durumla karşılaşılması durumunda doktora gidilerek gerekli taramalardan geçilmelidir. Bu yazımızı beğendiyseniz kurdeşen nedir isimli yazımıza da göz atınız. Sağlıklı günler dileriz.
