Kolanjit (Safra Kanalı İltihabı) Nedir?
Safra kesesi ameliyatı ve safra kesesi taşı rahatsızlıklarını sıkça duymaya başladık. Kolanjit safra kanalı iltihabı nedir, merak edilen sorulardan birisidir. Bu rahatsızlık safra kesesi taşı gibi sık görülmez, daha az görülür. Ve genel olarak 40 yaşın üzerindeki aşırı kilolu kadınlarda görülür. Belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterir. Belirtilere göre akut ve kronik safra kanalı iltihabı türleri arasında bir ayrım yapılır. Detayları için yazımızı okumaya devam ediniz.
Safra kesesi iltihaplanabildiği gibi safra kanalı da iltihaplanabilir. Safra kanalında iltihap oluşması on iki parmak bağırsağına açılan büyük safra kanalını ve ayrıca karaciğerden safra suyunun sızdığı bölümleri de etkileyebilir. Yani kısaca safra kanalı iltihabı karaciğere yayılabilir.
Kolanjit Nedir?
Safra yolu ve safra kesesini karaciğer ve duodenum (on iki parmak bağırsağı) ile birleştirir. Safra yolu karaciğerde üretilen safrayı taşır. Eğer bu bölgede bir tıkanma olursa safra kanalları iltihaplanabilir. Kolanjit bakteriyel enfeksiyonlara bağlı olabilir, ya da otoimmüm rahatsızlıklar da kolanjite neden olabilir. Akut kolanjitin tipik semptomları, şiddetli kramp benzeri karın ağrısı, grip benzeri semptomlar ve cildin sararmasıdır. Kronik bir seyrin semptomları genellikle hafiftir ve fark edilmezler.
Kolanjit Türleri
Hekimler akut kolanjit ve kronik kolanjiti ayırabilir. Akut kolanjit varsa safra birikmesin bağlı safra yollarında bakteriler görülür. Ateş, titreme, sağ karın ağrısı ve sarılık gibi rahatsızlıklar yaşanır. Safra taşları, safra sıvısı miktarındaki değişiklik ve dolayısıyla birikimden sorumludur. Bu, bileşenlerin zamanla kristalleşmesine ve art arda taşlara dönüşen küçük maddelerin birikmesine yol açar.
Safra kesesi taşı sanayileşmiş ülkelerde erkeklerin yaklaşık yüzde 7,5’i ve kadınların yüzde 15’inde görülür. Safra kesesi taşı gelişme riski 40 yaşından itibaren kadınlarda (özellikle fazla kilolu olanlar), kadın cinsiyet hormonu östrojen nedeniyle erkeklerden daha yüksektir.
Bağışıklık sistemine bağlı olarak gelişen rahatsızlıklardan birisi de kronik kolanjittir. Bu rahatsızlıkta iltihaplanma ve ardından karaciğerin içindeki ve dışındaki safra kanallarının daralmasından dolayı görülür. İltihaplanma ile birlikte safra birikimi görülebilir. Bu da kronik inflamatuar bağırsak hastalığı (ülseratif kolit) gibi diğer otoimmün hastalıklarla yakından ilişkilidir. Eğer kronik kolanjit varsa sümüksü kanlı ishal görülebilir. Bu aşamaya gelirse genellikle hastalarda karaciğer sirozu gelişir ciddi bir durumdur ve sadece karaciğer nakli ile tedavi edilebilir.
Kolanjit Belirtileri
Akut kolanjit varsa birkaç gün ateş ve titreme görülmesi normaldir. Ayrıca karnın üst sağ kısmında ağrı olur. Sonra da cilt, mukoza zarı ve gözlerde sarılık meydana gelir. Bu üçlü kombinasyon aynı zamanda Charcot üçlüsü olarak da bilinir ve akut kolanjitin kanıtı olarak kabul edilir. Ek olarak, safra pigmenti eksikliği nedeniyle idrar daha koyu bir renge bürünebilir.
Kronik kolanjit rahatsızlığı yavaş yavaş meydana gelen ve genellikle semptomsuz bir seyir ile ortaya çıkar. Fakat hastalığın ilerleyen zamanlarında hafif bir ateşin yanı sıra, yorgunluk ve sağ üst karın bölgesinde baskı veya ağrı hissedilebilir. Kronik kolanjit olan kişilerde yaşanabilecek diğer sıkıntılar da hazımsızlık, mide bulantısı, kusma ve yağlı yiyeceklere karşı zayıf tolerans, istenmeyen kilo kaybı ve düşük performans olabilir. Akut kolanjit rahatsızlığında olduğu gibi, cildin belirli bölgelerinde sarılık oluşabilir. Bunların yanında etkilenenlerin yüzde 80’in de dayanılmaz bir kaşıntıdan muzdariptir.
Kolanjit Hastalığının Nedenleri
Kronik kolanjit rahatsızlığında safra kanalının içindeki bağırsak bakterileri ve iltihaplanması görülür. Çoğu zaman bu bozukluklar, safra yollarının konjenital malformasyonları, on iki parmak bağırsağı çıkıntıları, ameliyat sonrası safra kanalı daralması ya da tümörlerin sorumlu olabileceği safra taşları tarafından tetiklenir. Ayrıca bazı parazitler, daha sonra enfekte olan birikimlere neden olabilir.
Hekimlere göre bağışıklık sistemi düşük olan kişilerde safra kesesi ile rahatsızlıklar daha çok görülmektedir. Bağışıklık mekanizması düşük olunca safra yolları daralır ve iltihaplanmaya yol açabilir. Kronik kolanjit olarak isimlendirilen bu durumda, vakaların yüzde 70’inin kan tahlillerinde p-ANCA tespit edilebilir. Bunun kesin nedeni henüz belli değildir ancak etkilenenlerin yüzde 80’inde ayrıca kronik bir inflamatuar bağırsak hastalığı vardır. Kronik kolanjit rahatsızlığı erkeklerde kadınlardan iki kat fazla görülür.
Kolanjit En Çok Kimlerde Görülür?
Akut kolanjit rahatsızlığı en çok 40 yaş ve üstü aşırı kilolu kadınlarda görülür. Kronik safra kesesi iltihabı da en çok bağırsak hastalığı olan erkeklerde görülür. 100.000 kişide 1-5 oranında görülmesiyle, hastalığın her iki formun da nadir hastalıklar olarak sınıflandırılması daha olasıdır.
Akut kolanjit olması durumunda kan zehirlenmesi, akut böbrek yetmezliği ve karaciğer apsesi görülebilir. Aynı zamanda safra kesesi, safra kanalları veya pankreas iltihabı ve bağırsak tıkanıklığı da görülebilir. İleriki aşamada, hastalar safra kesesi kanseri veya safra kanalı kanseri riskiyle de karşı karşıyadır.
Kolanjit Tedavisi
Tedavi yapılırken uygulanacak yöntem hastalığın neden kaynaklandığına bağlı olarak belirlenir. Akut kolanjit olması durumunda genellikle ağrı kesiciler ve ateş düşürücü ilaçlar dahil olmak üzere antibiyotiklerle tedavi edilebilir. Başka bir tedavi çeşidi de safra taşları cerrahi olarak çıkarılmasıdır veya şok dalgalarıyla taşın parçalanmasından sonra, uzun süreli bir ilaç tedavisiyle parçalanan taşların çözülmesi sağlanır.
Kronik kolanjit rahatsızlığında tedavi hastalığın nedenine bağlı olarak ilerlemez. Kronik kolanjitin tedavisinde ilaçlar kullanılır. İlaçlarla safra asidinin atılmasına ve safra taşlarının yok edilmesi amaçlanır. Bunun yanında akut inflamasyon alevlenmesi olursa antibiyotik yazılabilir. Karaciğer dokusunda yara izi varsa, hastaya yardımcı olacak tek şey karaciğer naklidir.
Safra kesesi taşı daha çok fazla kilolu insanlarda görülür. Bu nedenle ideal kilonuzun üstüne çıkmayın düzenli egzersiz de safra kesesi taşı oluşmasının önüne geçebilir. Beslenmenize dikkat edin. Eğer kolanjit rahatsızlığının belirtilerinden bazılarını yaşıyorsanız vakit kaybetmeden doktora başvurunuz. Erken teşhis ve tedaviye erken zamanda başlanması hastalığın seyri üzerinde olumlu bir etkiye sahip olabilir.
İlginizi çekebilecek içerik: Nöbet Şekeri Nedir? Ne İşe Yarar?
Video içerikler ürettiğimiz Begonya Kadın youtube kanalımıza abone olmaya da bekleriz.
