Hasta / yaralının yaşam bulgularının değerlendirilmesi, ilkyardım çalışmaları dahilindedir ve nabız alınan bölgeler başta olmak üzere pek çok konu hakkında bilgi sahibi olunması gerekmektedir. Çünkü yaşamsal bulguların tespit edilmesi, erken müdahaleyi mümkün kılmakta ve bu sayede hasta / yaralının durumu ağırlaşmadan tedavi uygulamaları gerçekleştirilebilmektedir.
Yaşamsal bulgular ile ilgili en önemli husus, hiç şüphe yok ki nabzın atıyor olup olmadığıdır. Bu nedenle nabız bölgeleri kapsamında bilgi sahibi olmak, hasta / yaralının nabzının atıp atmadığının anlaşılmasını olanaklı hale getirmektedir. Nabız alınan bölgelerle ilgili derinlemesine bir şekilde açıklama yapılmadan önce nabzın ne olduğu, normal nabzın kaç olması gerektiği ile ilgili detaylı bilgi verilmesi bir hayli önemlidir.
Nabız Nedir?
Nabız nedir sorusu kapsamında temel olarak şu şekilde açıklama yapılabilir: Sürekli çalışmakta olan kalbin kan damarlarına uyguladığı kuvvet, nabız olarak bilinmektedir. Yaşamsal fonksiyonların anlaşılabilmesi noktasında nabız nerelerden alınır sorusunun cevaplanması çok önemlidir.
Kalbin bir dakika içerisinde kaç kez kasıldığının ifadesi olan nabız, ilkyardım açısından oldukça önemli hususlardan birisidir. Kalbin her kasılması ile beraber kan ilk önce aort damarına, daha sonra diğer damarlara basınç ile gönderilmektedir. Bu genişleme temelde vücutta şakak, el bileği ve kasık gibi yüzeye yakın yerlerde el yordamıyla hissedilebilmektedir. Hasta / yaralının yaşam bulgularının tespiti noktasında, nabız bölgeleri tespit edilir ve bu bölgelerde atış olup olmadığı belirlenir.
Normal Nabız Kaç Olmalı?
Pek çok insan, normal nabzın kaç olması gerektiğini merak etmekte olup çeşitli durumlarda erken müdahale için normal nabzın ne kadar olması gerektiği bilinmelidir. Ritmik ve dolgun olan nabız vuruşlarında herhangi bir farklılık olduğunda bu, çok rahat bir şekilde anlaşılabilmektedir. Normal nabız değerleri her ne kadar kişiden kişiye farklılık gösterebilse de genel olarak belirli değerler içerisinde olmaktadır.
Bu bağlamda yetişkin ve sağlıklı insanlarda kalp atış hızının dakikada 60-100 arasında olması gerekir. Bunun yanı sıra uzun süre sporla ilgilenmekte olan kişilerde nabız hızı 45-60’lara kadar düşmektedir. Dinlenme sırasında kalp atış hızının düşmesi iyi bir hal olarak bilinir. Normal seyirde nabzın yüksek olması, kalp krizi ve felç gibi tehlikelere sebebiyet verebilir. Kalp atış hızının bir dakikada 50-70 arasında atması bir hayli iyi bir durumdur. Bununla birlikte 70-85 arasında atması normal nabız göstergesidir. Öte yandan 85 ve üzerinde atıyorsa yüksek nabız oluşmaktadır. Vücutta nabız alınan bölgeler ve nabız sayısının, oldukça önemli olduğunu söylemek mümkündür.
Yüksek Nabız Nedenleri
Yüksek nabız, temelde kalp atışının yüksek olması olarak tanımlanabilir. Yüksek nabzın pek çok nedeni bulunmakta olup bu nedenlerden bazılarını, şu şekilde sıralayabiliriz:
- Tiroit
- Kalp yetmezliği
- Guatr
- Tifo
Bu ve bunun gibi hastalıklar, yüksek nabza neden olabildiği için yüksek nabızda altta yeten nedenlerin bilinmesi ve altta yatan hastalıkların teşhis edilmesi bir hayli önemlidir. Vücutta meydana gelen kanamalar da çeşitli durumlarda dokuların yeterli derecede kanlanmasını sağlayabilmek adına kalbin normalden çok daha fazla çalışmasına neden olabilmektedir.
Bununla birlikte kan kaybının arttığı hallerde, pompalanacak kan az olur ve bu da nabzın düşmesine sebebiyet verir. Bu durumun hayati tehlike yarattığını söylemek olanaklıdır. Yüksek ateşli enfeksiyonlar sonucunda meydana gelen anormal ısı artışı, nabzın yükselmesinin nedenlerinden bir diğeri olarak bilinmektedir. Bununla birlikte stres, duygusal değişimler, gerginlik vb. durumlar da yüksek nabza yol açabilmektedir.
Düşük Nabız Nedenleri
Normal kalp atım hızından çok daha düşük seviyelerde kalp atım hızının görülmesi, düşük nabız olarak bilinmektedir. Vücutta nabız alınan bölgeler kapsamında ilkyardım durumlarında nabzın ne kadar attığı kontrol edilmekte ve düşük atması durumunda ise gerekli müdahaleler gerçekleştirilmektedir. Bir dakikada 40 ve altında kalp hızı, düşük nabız olarak adlandırılır ve düşük nabız görülmesinin çeşitli nedenleri ön plana çıkmaktadır.
40 ve altında kalp atış hızının bulunması durumunda kalbin yeterli miktarda kan pompalayamadığı gözlemlenmekte, bu durum ise dokuların zarar görmesine neden olmaktadır. Bu adımlar sonrasında temelde baş dönmesi, sinir sistemi bozuklukları, terleme vb. belirtiler ön plana çıkmakta ve bu durum kişinin sağlığını olumsuz bir şekilde etkilemektedir. Nabız düşüklüğüne neden olan durumlardan bazılarını temelde aşağıdaki gibi sıralamak olanaklıdır:
- Uyku apnesi ve kullanılan ilaçlar
- Tümör
- Beyin kanaması
- Kalp hastalıkları
- Tiroid bezinin az çalışması
- Doğuştan gelen kalp rahatsızlıkları
- Yaşlılık
Bu durumların her biri, düşük nabza neden olabilmekte ve bu kapsamda vücutta nabız alınan bölgeler dahilinde nabzın ölçülmesi, çeşitli hastalıkların tedavi edilmesinde bir hayli önemlidir.
Yaşa Göre Nabız Hızı Nedir?
Nabız her yaş aralığında düzenli ve ritmik olması gerekmekte olup bu husus bir hayli önemlidir. Bilindiği üzere fiziksel aktiviteler, nabzın yükselmesine neden olur. Bu nedenle fiziksel aktiviteler sonrasında 5-10 dinlenilmeli ve ardından nabız ölçme işlemleri yapılmalıdır. Yaşa göre nabız hızının ne olduğunun bilinmesi, çeşitli durumlarda erken müdahalelerin gerçekleştirilmesini de olanaklı hale getirdiği için konunun bir hayli önemli olduğunu ifade etmek gerekmektedir.
Yaşam Bulguları ile İlgili Göstergeler Nelerdir?
İlkyardım uygulamalarının gerçekleştirilmesi noktasında, yaşam bulguları ile ilgili göstergelerin bilinmesi ve hasta / yaralının yaşam bulgularının tespit edilmesi çok önemlidir. Yaşam bulguları, temelde şu şekilde sıralanabilen hususları akla getirir:
- Solunum
- Bilinç
- Vücut ısısı
- Dolaşım
- Kan basıncı
Yaşam bulguları kapsamında yer alan ögelerden bilhassa kan basıncı çok önemlidir. Peki ama vücutta nabız nerelerden alınır?
Nabız Alınan Bölgeler Nelerdir?
Nabız alınabilecek bölgeleri, genel hatlarıyla aşağıdaki gibi sıralamak olanaklıdır:
- Şah damarı (Adem elmasının her iki yanı)
- Uyluk atardamarı
- Ön-kol damarı (Bileğin iç yüzü, başparmağın üst hizası)
- Kol atardamarı (Kolun iç yüzü, dirseğin üstü)
- El bileği
- Ayak sırtı
Yukarıdaki gibi sıralanabilen bölgeler, vücutta nabız alınan bölgeler kapsamında yer almakta olup ilkyardım sırasında hasta / yaralının nabzı bu bölgeler üzerinden tespit edilmekte ve bu sayede hasta / yaralıda yaşam bulgularının bulunup bulunmadığı tespit edilmektedir.
Nabız Alınan Bölgeler Nerelerdir? adlı yazımızı beğendiyseniz, Burun Kanamasında İlk Yardım Nasıl Yapılır? adlı yazımızı da okumanızı öneririz.
Bizi Instagram hesabımızdan da takip edebilirsiniz.
