Uzman Psikolog Didem Demiralev sizlere panik atak belirtileri ve nedenlerini anlatacak. Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabına göre aniden ortaya çıkan ve kısa bir süre içerisinde zirveye çıkan yoğun korku ve rahatsızlık hissi olarak tanımlanan panik atak çoğu zaman hastalar tarafından bir “kriz” durumu olarak betimlenmektedir. Panik atak geçiren kişide belirtilerin ortaya çıkması için genellikle anlamlı bir sebep yoktur. Kendiliğinden ortaya çıkan bu belirtiler psikanalitik açıdan bakılırsa büyük ihtimalle bilinç dışının temeldeki travmayı anımsatan bir belirti görmesi ile tetiklenmiş olabilir.
Çoğu zaman insanlar belli bir kaygıyı veya üzüntüyü yaşantılamaktan kaçınırlar. Mesela bir kişi çok yakınını kaybettiğinde onun öldüğüne inanmak istemez. Hatta ağlayamaz, cenazesine katılmak istemez ya da mezarına gitmez. Bunlar acı ile başa çıkabilmek için devreye giren savunma mekanizmalarıdır. Ancak çoğu zaman kişi bu savunma mekanizmalarını çok sağlıklı olarak kullanamaz ve bu tür üzüntü veya kaygılarını sağlıksız bir şekilde bastırır.
Bütün baskılanan güçlü duyguların bir gün açığa çıkma özelliği vardır. Yani eğer zamanında bazı duygulardan kaçınmaya çalışırsak ilerleyen zamanlarda duruma uygun olmasa bile bu duygular ortaya çıkacaktır. Mesela büyük olaylarda sinirlenmeyip bunun yerine susmayı ve içine atmayı seçen birinin ufak konularda aşırı tepkiler vermesi gibi. Eğer ki kişi duygusunu hiçbir şekilde ortaya çıkarmazsa bu sefer bedensel semptomlar göstermeye başlayacaktır.
Bunlara bir kaç örnek vermek gerekirse;
- Mide bulantısı ve krampları,
- Ciltte dökülmeler veya sivilcelenme,
- Saç dökülmesi,
- Bayılmalar,
- Tikler,
- Nefes darlığı
vb. pek çok psikolojik temelli bedensel belirti ortaya çıkabilir. Panik atak bu bedensel belirtilerden oluşan bir psikolojik rahatsızlıktır. Aşağıda panik atak belirtileri nelerdir gelin bakalım.
Panik Atak Belirtileri Nelerdir?
Panik atak belirtileri birden fazladır. Genel olarak atak yaşayan kişiler bunu kalp krizine benzetmektedir. Kişide yoğun bir ölüm korkusu, kalbinde sıkışma, nefes almakta zorlanma, bilincini kaybedecekmiş gibi hissetme, bedeninin bazı bölgelerinde uyuşukluk ya da karıncalanma hissi, hızlı nefes alıp verme, konuşmada güçlük yaşama, sıcak basması ya da üşüme, mide bulantısı, kendini veya çevresini gerçeklikten farklı algılama gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Bu tip belirtileri bir kez yaşayan kişi bunun tekrarlanması durumunda kontrolünü kaybedeceği, felç geçireceği ya da gerçekten kalp krizi geçirip ölebilme ihtimali ile çok daha fazla kaygı yaşamaya başlar.
Bu artan kaygı artık panik atağın temel nedenlerinden biri haline gelebilir. Çünkü kişi panik atak yaşayacağı kaygısını o kadar çok hisseder ki sonunda atak geçirir. Önceki ataklarında fark ettiği bütün uyaranları bir daha tekrarlamaktan kaçınır. Örneğin kişi otobüsteyken panik atak geçirdiyse, bir daha otobüse hatta genelleme yaparak bütün toplu taşıma araçlarına binmekten kaçınabilir. Bu durum da normal yaşantısında yaptığı pek çok şeyden yavaş yavaş vazgeçmesine ve panik bozukluk geliştirmesine sebep olur.
Panik Atak Belirtileri Olan Kişilerin Alabileceği 11 Önlem
Panik atak belirtileri olanlar aşağıdaki tavsiyelerimize uymalarını öneriyoruz.
- Mutlaka uyku düzeninizi sağlayın. Yatma saatleriniz ve sabah kalma saatlerinizin aynı olmasına dikkat ediniz,
- Panik atak geçirmenin bir zihin durumu olduğunu fark edin,
- Yalnız başınıza olmadığınızı kendinize hatırlatın,
- Her gün düzenli yürüyüş yapın,
- Egzersiz ve spor alışkanlığı edinin,
- Kendinize beslenme programı uygulayın,
- Panik atak geçirmiş olan kişilerle tanışın,
- Panik atak geçirdiğiniz an bulunduğunuz yerden kaçmayın,
- Gelecek kaygısı yaşamadan gününüzü en iyi şekilde değerlendirmeye çalışın,
- Atak geçirdiğiniz sırada gözlerinizi yummak yerine sabit bir yere odaklanın,
- Nefes hızınızı yavaşlatmaya gayret edin.
Panik Bozukluk Nedir?
Panik bozukluk en az 4-5 panik atak geçirilmesi ile bu ataklar arasında atak geçirmek ile kaygı duyulması ve kişinin günlük işlevselliğinden (işe veya spora gitmemek, alışverişe çıkmamak, kalabalık veya kapalı ortamlarda bulunmamak, toplu taşıma kullanmamak, bazı yiyecekleri tüketmemek, yanında ilaç-alkol-su bulundurmak vb.) feragat etmesi durumunda ortaya çıkan psikolojik bir rahatsızlıktır. Panik bozukluk hastanın hissettiği gibi kalp krizi ve sonuçlarını doğuran, yaşamı tehdit eden belirtiler yaratmaz. Ancak bu gerçekliğe rağmen hastanın yaşadıkları ve hissetlikleri kişi de ölüm korkusu oluşturmaktadır. Bu belirtilerin sebebini öğrenmek için çoğu zaman pek çok doktora giden ve pek çok test yaptıran kişi, fiziksel hiçbir açıklama bulamaz. Bazen de yanlış tanı konulup ilaç (kalp-tansiyon, antibiyotik, vitamin, nefes açıcılar vb.) kullanımına başlayıp yine de belirtilerinin geçmediğini görürler.
Kişi ilk atağından sonra bir daha böyle bir durum yaşamaktan çok korkar. Bu duruma beklenti anksiyetesi olarak açıklıyoruz. Bu bekleme sürecinde yeni ataklar geldikçe kişide genel bir yaşamdan keyif alamama hali gözlemlenmeye başlayabilir. Bunun iki sebebi vardır. Kişi hem bir sonraki atakta başına geleceklerden korkmaktadır. Mesela çıldırabileceği, felç geçirebileceği, dışarıda yalnız ve savunmasız durumda olabileceği gibi düşünceler onu çok daha üzüntülü hale getirecektir. Diğer bir sebep ise kişinin bu rahatsızlığından dolayı sosyal hayatından uzaklaşmaya başlamasıdır. Böylelikle normalde keyif aldığı aktiviteleri yapamadığı için daha karamsar bir ruh haline bürünür. Kişinin özellikle bu ataklar sırasında kendisine zarar verebileceği ihtimali ya da birilerinin ona yardımcı olması düşüncesi ile yalnız kalmaktan kaçınabilir. Bazı hastalarda ise atak sırasında kendini kaybedip yakınındakilere zarar verebilirim düşüncesi gelişebiliyor ve buna bağlı olarak evdeki zarar verebilecek eşyaları kaldırmak gibi davranışlarda bulunabiliyorlar. En yaygın olan korkulardan birisi ise panik atak yaşadıklarında dışarı çıkamayacakları korkusu ile pekişen kapalı alan korkusudur. Bunların birleşimi ile agorafobi meydana gelmektedir.
Agorafobi Panik Bozukluklar Nelerdir?
Genellikle kontrolünü kaybetme korkusunun tetiklediği bu korku kontrolün kendisinde hissetmediği ortamlarda daha çok ortaya çıkıyor. Kişi kendini kötü hissettiğinde o ortamdan çıkamayacağını düşünüyorsa bu tip yerlere girmekten kaçınıyor ya da girdiğinde bazı belirtiler gösteriyor.
- Genellikle kaçınılan ortamlar;
- Uçak, tren, metro, otobüs gibi taşıma araçları,
- Asansör
- Köprü, tünel gibi yerler
- Tiyatro, sinema ve Alışveriş merkezi,
- Mr gibi dar test cihazları
- Kapalı otoparklar.
- Panik atak nedir ve Panik atak belirtileri yazımızı okuduğunuz için teşekkür ederiz. Sizde panik atak belirtileri varsa aşağıda yorum kutusuna yazabilirsiniz.
Bir başka yazımızda görüşmek üzere..
Uzman Klinizk Psikolog Didem Demiralev
