Gaslighting (Duygusal Manipülasyon) Nedir?
Günümüzde son zamanlarda çok sıkça karşımıza çıkan bir terim: Gaslighting. Peki bu ne demek?
Gaslighting, duygusal olarak maruz kalınan bir istismar çeşididir. Diğer bir deyişle “duygusal manipülasyondur.” Duygusal istismarın en çok ortaya çıktığı ilişkiler, romantik ilişkilerdir. Ancak sadece romantik ilişkilerde değil, aile, arkadaşlık, iş ilişkilerinde de duygusal manipülasyon ile karşılaşabiliriz.
1940 yılında, eşini delirdiğini düşünmesine ikna etmeye çalışan bir adamı anlatan filmden ortaya çıkan bir kelimedir. Duygusal manipülasyon, ilişkilerde de bu şekilde kendini gösteren psikolojik bir baskıdır. Birey, bilerek ya da bilmeyerek karşısındaki kişiyi manipüle etmeye çalışarak gerçekliğe dair olan algısını değiştirmeye çalışır. Duygusal manipülasyon yapan bireyin amacı, bireyin kendi düşüncelerini karşı tarafa kabul ettirmeye çalışmak ve buna ikna etmektir. Manipüle edilen birey ise, buna açıktır. Manipüle edilmek ise bireyi bağımlı olmaya, suçluluk, değersizlik ve çaresizlik duygularını yaşamaya eğilimlidir.
Duygusal manipülasyon tekniklerini kullanan birey, karşı tarafı manipüle ederek bireyin kendinden şüphe duymasına neden olur. Bireyin kendi içinde şüpheye düşmesi ise, duygusal manipülasyona uğrayan bireyin en net karşılaştığı durumdur. Birey kendisine uygulanan manipülasyondan dolayı bir durum karşısında en çok kendisinin sorumlu olduğunu düşünme odaklıdır. Ugulanan bu psikolojik manipülasyon, bireyin özsaygısının ve özdeğerinin azalmasına neden olur.
Duygusal manipülasyon, kurban olan bireyin, istismarcısı tarafından yaşanan olaylar karşısında gerçeklik algısının bozulmasına yönelik uygulanan duygusal manipülasyon teknikleridir.
İkili İlişkilerde Uygulanan Duygusal Manipülasyon Teknikleri
Duygusal manipülasyon uygulayan kişi, yani gaslighter, partnerini yoğun bir şekilde eleştirerek kendi düşüncelerini karşı tarafa da dikte etmeye çalışır. Bu yöntemle de partneri üzerinde kontrol sağlamayı amaçlar. “Tüm bunlar senin iyiliğin için”, “Sen böyle davrandığın için bu olaylar çıktı” gibi cümleler, gaslighter’ın karşısındaki kişiye karşı uyguladığı manipülasyon cümleleridir. Gaslighter, böylece karşı taraf üzerinde yarattığı baskıdan bir güç ve motivasyon elde eder.
Gaslighter, kullandığı manipülasyon tekniklerinin de etkisiyle rahatça yalan söyleyebilir ve bu yalanı kolaylıkla devam ettirebilir. Böylece, manipüle edilen birey kendinden şüphe ederek gaslighter tarafından söylenen yalana inanır.
Gaslighter, tepki görmeyi sevmediğinden dolayı, tepki gördüğü zaman karşı tarafı önemsizleştirecek davranışlarda ve sözlerde bulunurlar. “Her şeye kırılıyorsun”, “Hiç sakin değilsin “, “Bu verdiğin tepkiler çok fazla” gibi sözler söylerler. Böylece gaslighter, ortamı şekillendirmiş olur. Manipülasyon uygulanan birey ise bu cümleler karşısında kendisini sorgulayarak hatayı kendisinde bulmaya çalışır.
Birey, çoğu zaman hatasız da olsa özür diliyorsa, kırılgan ve hassas olduğu için eleştiriliyor ve bu hassasiyetinden ötürü kendini suçlu hissediyorsa, ilişki içerisinde duyguları görmezden geliniyorsa ve sürekli kendisini sorguluyorsa, yapılan birçok davranışın yanlış olduğunu düşünmeye itiliyorsa, ilişki içerisindeki sorunlardan ötürü tek sebep olarak kendini görüyorsa gaslighting’e uğruyor olabilir.
Gaslighting İle Mücadele Etmenin Yolları
- Birey, sağlıklı ilişkinin nasıl olduğu hakkında bilgi sahibi olmalıdır. Sağlıklı ilişki ise, her iki tarafın da saygı, sevgi, güven, dürüstlük ve açık iletişimle sürdürdüğü ilişkidir.
- Diğer bir adım, mağdurun gaslighter ile bulunduğu ilişkiyi gözden geçirmesidir.
Peki kendinize hiç “Bana duygusal manipülasyon uygulanıyor mu?” diye sordunuz mu? İçinde bulunduğunuz romantik ilişkide ya da arkadaşlık ilişkisinde yaptıklarınızı sorguluyorsanız, kendinizi güvensiz ve değersiz hissediyorsanız, onay ihtiyacı içerisindeyseniz, ilişki içerisinde size duygusal manipülasyon uygulanıp uygulanmadığını gözden geçirmekte fayda vardır.
bakınız: Ayrılma Kaygısı Nedir?
YouTube kanalımız: https://www.youtube.com/c/begonyakadin
