Vaskülit Nedir? Belirtileri ve Nedenleri Nelerdir?

Reklamlar

Günlük hayatımızda bazı hastalıklar direk belirti göstermez ve sinsi bir şekilde ilerler. Peki vaskülit nedir, nasıl teşhis edilir? Bazı durumlarda bu hastalıklar iyileşirken bazı durumlarda da ilerleyerek hayatı tehdit eden bir sorun haline gelebilirler. Bu hastalıklardan biri de vaskülitdir.

Vaskülitin birden çok çeşidi vardır. Bazı çeşitleri erken dönemde belirtiye neden olmaz bu sırada da hastalık ilerler ve tedavisi zorlaşır. Hastalık ilerleyince hayati bir durum söz konusu olur. Böyle bir durumla karşılaşmamak için vaskülit belirtileri iyice bilinmelidir. Ve belirtilerin bir kısmı ile karşılaşılması halinde vakit kaybetmeden doktora danışılmalıdır. Yazımızda Vaskülitin nedir ve belirtileri nelerdir gelin inceleyelim.

Vaskülit nedir?

Peki sinsice ilerleyen vaskülit hastalığı nedir? Vaskülit hastalığı olan kişilerde kan damarlarında iltihap oluşmaktadır. Yani kan damarlarında iltihap oluşumunun genel adıdır. Bu durumun diğer ismi de anjiyit ya da arteritdir. Vaskülit ya damarlarda ya da arterlerde görülmektedir. Ve çok fazla çeşidi vardır. Hangi nedenden dolayı çıktığı tam bilinmemektedir. Her yaş ve cinsiyetten insanda görülme ihtimali vardır. Fakat hastalık sadece bazı gruptaki kişileri etkilemektedir.

Vaskülit rahatsızlığının kawasaki olarak adlandırılan türü sadece çocuklarda görülmektedir. 50 yaşının üzerindeki bireylerde görülen türü dev hücreli arterittir. Bu rahatsızlık akciğer, sinir ve deri gibi vücuttaki tüm dokulara kalitesiz kan akışına sebep olmaktadır. Bundan dolayı da hastalık vücudun birçok bölgesini etkileyebilmektedir.

Vaskülit akciğer ve nefes borusunu etkilerse nefes darlığı ve öksürük, diğer dokuları etkilerse el ve ayaklarda uyuşma, deride de kırmızı leke oluşmasını tetikleyebilmektedir. Vaskülit böbrekleri etkilerse tehlikelidir. İlk başta belirti vermeyen hastalık sonraki aşamalarda ciddi bir boyuta ulaşabilmektedir. Hastanın durumu ciddi bir hal alabilir.

Vaskülit belirtileri nelerdir?

Vaskülit hastalığının çeşidine göre belirtiler de değişecektir. Bazıları hiç belirti vermezken bazıları ciddi sorunlara da yol açabilmektedir. Vaskülit hastalığının çoğu türünde genel olarak olan belirtiler şunlardır;

• Ateş,
• Baş ağrısı,
• Yorgunluk ve halsizlik,
• Kilo kaybı,
• Genel ağrılar ve eklem ağrıları en yaygın belirtiler arasındadır.

Bunların dışında kalan diğer belirtiler de etkilenen bölgeye göre değişiklik gösterecektir. Vaskülit rahatsızlığından sindirim sisteminin etkilenmesi durumunda mide ve bağırsak düzeni bozulur. Yemeklerden sonra mide ve bağırsak ağrıları yaşanabilir. Ülser ve gastrit gibi durumlar meydana gelebilir ve dışkılama sırasında kan görülebilmektedir.

Kulakları etkileyen vaskülit baş dönmesi, kulaklarda çınlama ve ani işitme kaybını ortaya çıkarabilir. Vaskülit gözü etkilerse gözlerde yanma, kaşıntı ve kızarıklık görülecektir. Hatta geçici veya kalıcı görme de olabilmektedir. Bazı durumlarda el ve ayakların uyuştuğu da görülmektedir. Aynı zamanda vaskülit akciğeri etkilerse nefes darlığı da yaşanabilir.

Deride yaşanan vaskülit ise deri altındaki kanamalara bağlı olarak kırmızı lekeler meydana gelir. Bu etkilerin yanı sıra vaskülit hastalarının bazılarının kan sonuçlarında yüksek lenfosit (LYM) düzeyleri görülür. Bu nedenle lenfosit nedir, lenfosit ne demek ve lenfosit yüksekliği nedir gibi sorulara yanıt arar. Vücudun savunma sisteminde önemli görevleri olan lenfositlerin sayısında artış görülebilir. Bu artış lenfosit yüksekliği ya da lenfositoz olarak adlandırılabilir.

Vaskülit nedenleri nelerdir?

Vaskülitin neden oluştuğu tam olarak bilinmemektedir. Bazı türlerinin genetik ile ilgili olduğu düşünülmektedir. Bazı çeşitleri de bağışıklık sisteminin kan hücrelerine saldırması ile ortaya çıkmaktadır. Çoğunlukla bunun altında başka nedenler vardır. Hepatit B ve C gibi enfeksiyonlar bağışıklık sisteminin kan hücrelerine saldırmasına neden olabilmektedir. Kan kanserleri, romatoid artrit, lupus ve skledorma gibi bağışıklık sistemi hastalıkları ile bazı ilaçların yan etkileri olarak da vaskülit görülebilir.

50 yaş üzeri kişilerde daha çok dev hücreli arterit görülmektedir. 5 yaşının altındaki çocuklarda da vaskilüt hastalığının Kawasaki çeşidi görülme ihtimali yüksektir. Özellikle bu hastalık behçet hastalığı ve diğer vaskülit hastalıklarla ilgili geçmişi olan ailelerde daha çok görülmektedir. Vaskülit hastalığı kokain kullananlarda, 45 yaşından küçük kişilerde yoğun sigara kullanımı ve Buerger hastalığı görülmektedir.

Hidrain, allopurinol, minosikline ve propilthiourasil gibi ilaçlar tarafından vaskülit tetiklenebilir. Vaskülit hastalığını tetikleyen bir diğer etken de bağışıklık sisteminin zayıf olmasıdır. Bu vaskülitin ortaya çıkmasını kolaylaştırır. Buerger hastalığı erkeklerde daha sık görülmektedir, dev hücreli arterit hastalıkları ise kadınlarda daha yaygındır.

Vaskülit hastalık çeşitleri nelerdir?

Vaskülit olan bölgede farklı hastalıklar yaşanabilir. Mesela aort gibi çok büyük bir arterde meydana gelirse halinde Spondilerrodepatilerde, Cogan Sendromu, Arotitte Dev Hücreli Arterit, Takayasu Arterit ve İzole Aortit gibi hastalıklar ortaya çıkar.

Eğer orta büyüklükteki bir arterde vaskülit varsa Kawasaki ve Poliarteritis Nodosa hastalığına sebep olur. Küçük ve orta büyüklükteki damarlarda vaskülit meydana gelirse Granülomatozis ile Polyangiitis, Mikroskobik Polyangiitis Eozinofilik Granülomatozis, Polyangiit (Churg-Strauss ) ve Santral Primer Anjiyit hastalıklar yaşanabilir. Eğer  vaskülit daha küçük damarları etkilerse Romatoid Artrit, Sistemik Lupus Eritematosus ve Sjögren Sendromu, Kriglobulinemik Vaskülit, Anti-GBM Hastalığı (Goodpasture’s), IgA Vasküliti (Henoch-Schönlein) hastalıkları oluşabilir. Farklı büyüklüklerdeki damarlar etkilenirse Behçet Hastalığı ve Polikondrit hastalıkları ortaya çıkabilir.

Vaskülit tanısı nasıl konulur?

Vaskülit nedir sorusuna yukarıda cevap verdik. Şimdi Vaskülit hastalığına teşhis koymak için fiziksel muayene ve laboratuvar testlerinin birlikte yapılması gerekmektedir. En çok yapılan testler biyopsi ve anjiyografidir. Biyopsi ile vaskülitten bir parça alınır ve mikroskop ile incelenir. Laboratuvarda bu alınan parça incelenir ve hastalık hakkında fikir sahibi olunur.

Kan damarlarında oluşan anormallikleri aramak için anjiyografi yapılır. X-ray ışınları ile damarlar görüntülenir. Ve hastalığın tanısı koyulur. Ve tam kan sayım testleri de yapılarak sonuçların değerlendirilmesi de gerekmektedir. Etkilenen damarın çeşidine göre doktorlar vaskülitin türünü teşhis ederler.

Vaskülitler küçük damarları etkilediyse bunları bulmak için deri ve böbreklere biyopsi uygulanır. Orta büyüklükteki damarları etkilediyse tespit etmek için deri, sinir ve beyinde biyopsi uygulanır. Bunun yanında anjiyografi de uygulanabilir. Dev hücreli arteritin tespit edilmesi için de ise genellikle kafa derisinden alınan biyopsinin incelenmesi gerekir. Böylece hastalığın türü tespit edilir.

Vaskülit tedavi yöntemleri nelerdir?

Vaskülitin tedavisi için ilk olarak türü doğru bir şekilde teşhis edilmelidir. Ondan sonra etkili bir tedavi uygulanabilmektedir. Steroidler, vaskülitin birçok türünün tedavisi için önemli yer tutmaktadır. Tedavinin süresi, dozu hastalığın türüne göre değişiklik göstermektedir. Verilen ilaçlar iltihabı azaltsa da yan etki oluşumunada neden olmaktadır. Bazı durumlarda tedavi için bağışıklık baskılayıcı ilaçlardan yardım alınabilir. Bu tedaviye steroid tutumlu tedavi de denmektedir. Siklofosfamid bu ilaçlar arasında en çok kullanılan ve etkili olanıdır. En ciddi vaskülit vakalarının tedavisinde bu ilaçlardan faydalanılmaktadır.

Vaskülit çok ciddi bir durumda değilse ilacın dozu daha az olmalıdır. Bağışıklık baskılayıcı ilaçlar kullanılarak tedavi edilebilir. Vaskülit hastalığı şiddetli ise vaskülitin vücuda verdiği hasarlar bazı durumlarda yalnızca cerrahi müdahale ile düzeltilebilir. Bu operasyonların en yaygınları arasında bypass greftleme vardır. Bypass greftleme yöntemin amacı tıkanan kan damarının etrafından kan akışının sağlanmasını kolaylaştırmaktır. Hastalığın nerede olduğunu anlamak için sinüs cerrahisi veya böbrek nakli de uygulanan cerrahi yöntemler arasındadır.

Siz de kendinizde vaskülit belirtilerinin bir ya da birden fazlasını görürseniz en kısa zamanda doktorunuza başvurmalısınız. Vakit geçmeden tedaviye başlamalısınız. Tedavi ile hastalık farklı yerlere etki etmeden daha kısa sürede başarılı sonuçlar alabilirsiniz.

Yazımızda vaskülit nedir, çeşitleri ve belirtileri nelerdir, vaskülit nasıl tedavi edilir sorularının cevaplarını verdik. Bu yazımızı beğendiyseniz Çocuklarda idrar kaçırma nedir isimli yazımıza da göz atabilirsiniz sağlıklı günler dileriz.

• YouTube Adresimiz: https://www.youtube.com/c/begonyakadin/