Yanık Türleri, Kaç Çeşit Yanık Vardır?
İnsan sağlığının bozulmasında anlık olarak yaşanan kaza ya da benzeri durumların önemli bir etkisi bulunur. Bu tarz bir etkiye sahip olan yanıklar da etkili bir müdahalenin gerçekleşmemesi ya da zamanında kontrol atlına alınamaması halinde çok ciddi sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına sebep olabilmektedir. Kaç çeşit yanık vardır? Merak edenler için yanığa sebep olan durumların çoğunlukla; yoğun sıcaklık içeren ateş, buhar, aşırı soğukluk, asitler ve benzeri niteliğe sahip olan durumlar olduğunu söylemek gerekir. Aynı zamanda bilineceği üzere yanıklar vücutta yaratmış olduğu etkilere göre de derecelendirilir. Bu bağlamda her bir yanık vücutta gösterdiği etkiye göre 1,2 ya da 3. Dereceden olmak üzere 3 farklı şekilde kategorize edilir.
Yanık Nedir?
Öncelikli olarak yanık nedir? sorusuna cevap vermek gerekirse yanık; cilt yüzeyinde ve vücudun herhangi bölgesinde yoğun şekilde; sıcaklık, ısı, güneş ışını, radyasyon, asit ya da benzeri niteliklere sahip olan etkenler aracılığıyla ortaya çıkan cilt yüzeyi deformasyon durumlarıdır. Cildin en üst yüzeyinde gerçekleşen yanıklar vücut yüzeyinde geçici bir etki gösterebildiği gibi bazı durumlarda kalıcı hasarlarda bırakabilir. Dolayısıyla yanıkların türleri, çeşitleri ve dereceleri hakkında bilgi sahibi olunması ve acil durumlarda gerekli müdahalelerin yapılması çok ciddi sağlık sorunu risklerinin en düşük seviyelere indirilmesini sağlayabilir.
Yanık Çeşitleri
Vücudun dış bölümünde ya da ciltte yaşanan yanık türü olumsuzluklarda etkili bir erken müdahalenin önemi tahmin edildiğinden çok daha kritiktir. Yanığın vücutta bırakacağı olası hasarın minimalize edilmesi ve hayati risklerin tamamen ortadan kaldırılabilmesi adına yanıklara erken ve sağlıklı bir müdahale doğru şekilde gerçekleştirilmelidir. Bu kapsamda son derece tehlike arz eden kimyasal yanık da dahil olmak üzere bu tarz olumsuzluklar karşısında bilgi sahibi olmak ve ilk yardım uygulamalarına hakim olmak önemli oranda olası riskleri en az indirir.
Doku bozulmaları şeklinde ortaya çıkan yanıkların belirtilmiş olduğu gibi birden fazla çeşidi bulunur. Çoğunlukla iki farklı biçimde kategorize edilen yanıklar;
- Kimyasal yanık
- Fiziksel yanıklar
Şeklindedir ve olası yanık durumlarına karşı her bir tür için farklı ilkyardım uygulamaları tercih edilmelidir. Olası kalıcı hasarların engellenmesi ve tedavi sürecinin talep edildiği ölçüde etkili şekilde gerçekleştirilebilmesi adına yapılan ilkyardım müdahalesi son derece kritik bir önem arz etmektedir.
Kimyasal Yanıklar
Kimyasal yanık, anlaşılacağı üzere kimyasal maddelerin cilt ya da deri yüzeyi üzerine temas etmesi sonucunda ortaya çıkan kalıcı ya da geçici hasar bırakma riski bulunan yanık türüdür. Büyük oranda kalıcı hasarların ortaya çıkmasına neden olan kimyasal yanıklar, çoğunlukla asidik özelliklere sahip olan etken maddelerinin cilt ile temasından kaynaklanır.
Asit alkali maddelerinin vücudun herhangi bir bölümüne temas etmesi sonucunda oluşan bu tarz yanıklarda; söz konusu kimyasal maddenin vücut ile kurduğu temas ivedilikle kesilmelidir. Maddenin temas ettiği vücut yüzeyi tazyikli suyla arındırılmalı ve yaralı muhafaza altına alınmalıdır. Kimyasal yanık durumlarında aynı zamanda acil olarak 112 ekiplerine başvurulması gerektiği akıldan çıkarılmamalıdır.
Fiziksel Yanıklar
Vücudun herhangi bir bölümünde çeşitli olumsuzlukların ortaya çıkabilmesine sebep olan fiziksel yanıkların nedenleri de son drece geniş kapsamlı bir skalaya sahiptir. Elektrik, ısı, ışın, sürtünme veya donma şeklinde olan fiziksel yanıklar, bazı durumlarda en az kimyasal yanık sorunlarında olduğu kadar ciddi önem arz edebilir. Özellikle derinlikli hasar bırakan üçüncü dereceden yanıklar cilt yüzeyinde ve epidermis ya da dermis tabakalarında çok ciddi hasarların oluşmasına sebep olabilir.
Fiziksel yanıkların nedenlerini ve ortaya çıkmasına sebep olan olası durumları genel hatlarıyla sıralamak gerekirse;
- Yoğun donmadan kaynaklanan yanıklar
- Yüksek ısı teması nedeniyle ortaya çıkan yanıklar
- Işın veya radyasyon etkisiyle ortaya çıkan cilt deformasyonları
- Sürtünme sonucunda cilt yüzeyinde yaşanan deformasyonlar
- Elektrik temasından kaynaklanan yanıklar
Şeklinde kategorize etmek olasıdır. Her bir fiziksel yanık türünün cilt yüzeyinde ve deri altında bıraktığı etkiye göre farklı derecelerde sınıflandırıldığı da belirtilmelidir.
Kaç Derece Yanık Vardır?
Yanık gibi olası kaza risklerinden kaynaklanan gündelik sorunlarında acil müdahale son derece kritik bir önem arz eder. Dolayısıyla yanık ya da yanık dereceleriyle ilgili geniş kapsamlı bilgiye sahip olmak bu tarz olası sorunlar karşısında erken müdahalenin doğru ve etkili şekilde gerçekleştirilebilmesine aracılık eder. Bu kapsamda kaç derece yanık vardır merak edenler için yanı derecelerini şu şekilde sıralamak mümkündür:
- 1. dereceden yanıklar
- 2. dereceden yanıklar
- 3. dereceden yanıklar
Yanık derecelerinin 3 farklı şekilde kategorize edilmesinin en temel nedeni cilt yüzeyinde ve deri altında yanığın yarattığı etkiden kaynaklanır. Derecelendirme sistemi; basit, yani birinci derecen yanıklardan daha komplike ve ciddi sorunlar doğurabilecek üçüncü dereceden yanıklara olacak şekilde kategorize edilmiştir. Yani birinci dereceden yanıklar, ikinci ve üçüncü dereceden yanıklara oranla; etki bakımından daha düşük, kalıcılık bakımından da daha az nitelikler içerir.
1.Dereceden Yanıklar
Kaç derece yanık vardır? Sorusunun cevabını merak edenler için en çok bilinen yanık derecesinin birinci dereceden yanıklar olduğu belirtilmelidir. Birinci dereceden yanıklar çoğunlukla cilt yüzeyinin üst bölgesinde etki yaratan ve kalıcı sonuçlar doğurmayan yanıklardır. Ortalama olarak 2 günde iyileşmesi mümkün olan bu tarz yanık durumlarında bölgesel şişlik ve ödem oluşması olasıdır.
2.Dereceden Yanıklar
2.dereceden yanıklar ise derinin üst bölümünde çeşitli boyutlarda kabarcıkların oluşmasına sebebiyet verebilir. Deriye dışarından yoğun ısı ya da sıcaklık teması sonucunda ortaya çıkan 2. derece yanık tedavisi çoğunlukla krem ya da basit ilaçlarla gerçekleştiriliyor olsa da bu tarz yanıklarda belli sürelerin geçmesinin ardından deri kendisini tedavi etmeye başlar.
3.Dereceden Yanıklar
Derinin tüm katmanlarına doğrudan etkide bulunan yanık derecelerinden olan 3.dereceden yanıklar, çok ciddi sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına sebebiyet verme riski yüksek olduğundan öncelikli olarak 112 ekipleriyle iletişime geçilmelidir. 3.derece yanık olumsuzluklarının ortaya çıkması durumunda ilk olarak yaralının bölgeye temas eden kıyafetleri çıkarılmalı ve kemer ya da benzeri aksesuarlar yanığın oluştuğu bölgeden tamamen uzak tutulmalıdır.
Heimlich Manevrası Nedir? Heimlich Manevrası Nasıl Uygulanır? adlı yazımızın da faydalı olacağını düşünüyoruz.
Begonya Kadın adlı YouTube kanalımızı takip etmeyi unutmayın!
